N. X. Ermatov, N. M. Avlayarova, D. G’. Azizova, A. T. Mo’minov, M. X. Ashurov

 
2.2. Quduqlarni joylashtirish sistemasi turlarining yaxshi va
yomon tomonlari 
Quduqlarni joylashtirish sistemalarining ijobiy va salbiy tomonlari, ya‗ni 
yaxshi va yomon tomonlari mavjud. 
1. Quduqlarni bir tekis joylashtirish
kollektorlik xususiyati bir xil bo‘lgan 
qatlamlar ustida qo‘llaniladi. Bunday sistemani tabiiy gaz konlari gaz bosimi rejimida 

---

114 
ishlaganda tavsiya etiladi. Quduqlarni bir tekis joylashtirish sistemasining yutuq 
tomonlari quyidagilar: 
- bosimning bir tekis o‘zgarishi va bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga o‘tganda kam 
farq qilishi; 
- quduqlarning debiti asosan qatlam bosimiga bog‘liq; 
- boshqa hamma sharoitlar bir xil bo‘lganda quduqlar debiti boshqa 
sistemalarga nisbatan ko‘proq; 
- konni ishlatish uchun kamroq quduqlar kerak; 
- quduqlar ustida bosim asta-sekin tushadi, shuning uchun kompressorsiz 
ishlatish davri uzunroq; 
- past haroratli ajratish qurilmasi uzoqroq ishlaydi; 
- nazariya jihatdan hisob kitob ishlari (formulalari) to‘liq ishlab chiqilgan; 
- hisoblash ishlari ancha oson. 
Kamchiliklari: 
- gaz yig‘uvchi kommunikatsiyalarning uzunligi oshadi; 
- suv bosimi rejimi bo‘lsa suv tezroq bostirib kira boshlaydi. 
Nazariy tadqiqotlarga ko‘ra quduqlarni bir tekis joylashtirish sistemasi 
qo‘llanganda to‘rni zichlashtirish 
a 
koeffitsientining kamayishiga olib keladi, 
v
esa 
o‘zgarishsiz qoladi. Bu esa bir vaqtning o‘zida kichik depressiya bilan ko‘proq gaz 
olish mumkinligini ko‘rsatadi. Quduqlar sonining ortishi gaz olish miqdorining 
oshishiga olib keladi va konning tezroq tugashiga olib keladi. 
2. Batareya usulida quduqlarni joylashtirish. 
Batareya usulida quduqlarni 
joylashtirish usuli gazkondensat konlarida qatlam bosimini ushlab turish vaqtida 
qo‘llaniladi. 
Yutuqlari: 
- gaz va kondensatni yig‘ish sistemasining soddaligi; 
- konni ishga tushirish vaqtini tezlashishi; 
- jihozlash sistemasiga ketgan kapital harajatlar qisqaradi; 
- gaz-suv kontaktini boshqarishga imkoniyat ko‘proq bo‘ladi. 

---

115 
Kamchiliklari: 
- quduq tubi va quduq usti bosimlarining tez tushishi; 
- qo‘shimcha quduqlarni ertaroq qo‘shish kerakligi; 
- ishlashning kompressorsiz ishlatish davrining qisqarishi; 
- hisob kitob ishlarining qiyinligi.