5.5-rasm. Asbob turg'unlilik davri T ning kesish tezligi d ga umumiy bog'I iqligi.
T,
moylash-sovitish texnologik mu- hitiga bog'liq. Asbobning tur- g'unligiga kesish tezligi katta ta’sir ko'rsatadi. Tezlik va turg'unlilikning bog'liqligi hozirgi paytda faqat tajriba orqali, bir omilli tajriba usu- lidan foydalanib, aniqlanadi. Kesish tezligi bilan turg'unlik davri orasidagi bog'lanish monoton boliishi, uzluksiz pasayib bo- ruvehi, giperbolaga yaqin egri chiziq orqali ifodalanishi yoki monoton bolmashgi, ikki burilishli egri chiziq orqali ifodalanishi mum- kin (5.5-rasm). Agar T ning u ga bog'liqligi monoton bolsa yoki o‘r- kachsifat egri chiziqda uning faqat pasayib boruvchi yoki ko'tarilib boruvchi ab, bd yoki alohida de qismlari ahamiyatga ega bo'lsa, u holda turg'unlik davrining kesish tezligiga bog'liqligini darajali funksiya orqali ifodalash qulay: T = —
(5.1)
5.6-rasm. Po'latni qattiq qotishmali keskieh bilan yo'nishda kesish tezligi u bilan turg'unlik davri T o’rtasidagi bog'liqlik.
Chiziqli logarifmlilik approk- simatsiya asosida m ko'rsatkich ikkilangan logarifmik jadvalga tushirilgan tajriba nuqtalari bo'ylab o'tkazilgan abssissa o'qiga to'g'ri chiziq og'ish burchagining tan- gensiga teng (5.6-rasm). Agar tur
g'unlilik davri bilan tezlik yoki boshqa bir omil o'rtasidagi bog'liqlik monoton boMmasa va egri chiziqni butunligicha tasvirlash lozim bolsa, u holda qidirilayotgan bog'liqlik Furye qatorlari orqali approksimatsiya qilinadi. Kesish, shuningdek surish va chuqurlilik tezligining keskieh turg'unligiga ta’sirini aniqlashda uch turkum tajribalar o'tkazilib, uchta juz’iy bog'liqliklar hosil qilinadi va ular bitta umumiy bog'liqlikka birlashtiriladi:
b Qat'iy buyurtnia-2004 ISBN 5—-645—-04158—5 www.ziyouz.com kutubxonasi 5 I 4 lOOOv A nD 2-BOB Asbobsozlik materiallari 12 2.1-rasm. Asbobsozlik materiallari qattiqligiga haroratning ta'siri (Vikkcrs boiyicha): /—SM-332 mineral keramikasi: 2-T15K6 qattiq qotishmasi: J-VK8 qattiq qotishmasi: 4 — R18 tezkesar po'lati: 5—U10 uglerodli polati. 14 16 33 / sin m f/ = --’sin (- - eos y ’ (3.6) 1 1 2 1 42 (3.8) 3.5-rasm. Ishlov berilgan yuzaning yo'nish va silindrik freza bilan frezalashdagi hisoblangan mikroprofili. 49 3.6-rasm. O'si mla hosil qilishiga moyil matciialga ishlov berishda notekisliklar balandligiga kesish tezligining ta’siri. blindait A _ iiA = /| ./ ’ (3.10) 3.7-rasm. Qirindining kirishish ini aniqlash sxemasi. L (3.11) (3.12) ,3.8-11x0. 0‘siotaning tuzilish sxeoasi. mumkin: hudud /, bunda muncha sekin kamayadi. Kesish tezligining qirindining kirishish koeffitsiyentiga ta’siri kesish tezligi ortib borganda old yuzada harorat- ning ko‘UtriIishi paytida old yuza bilan qirindi o'rtasidagi ishqalanish koeffitsiyentining kamayishi bilan izohlanadi. O'simta hosil bo‘- lishiga moyil materiallarni kesishda (2-egri chiziq) kesish tezligi qirindining kirishish koeffitsiyentiga bir xilda ta'sir etmaydi. Avval, kesish tezligi ortganda kirishuv koeffitsi- yenti kamayadi va eng kichik kattalikka tushadi (u .. tezlik), keyin tezligi u, qiymatga yetganda 3.9-rasm. Kesish tezligining o'simta balandligi (a) va qirindining kirishish koeffitsiyentiga ( L2) ta’siri.
0 +—I 0.' I 00 :• + u. — + u, I 1f.r ' fr f t 0 /'I _Nz
(4.3) fe fe — -i- \). — Or i).~ 0.xO 0 50 100 150 200 «. m/min
58 ’G 62 5.2-rasm. Asbobning o'lcham yeyilishi. kg/mnf V'S''1 r''1 -200 0 200 400 600 800 1000 °C 6-BOB SI x 102-60' kBt. 7.2-rasm. Polatni yo‘nishda plandagi asosiy burchakning Pl kuchga ta’siri (u = 40 m/min; S — 0,48 mm/avl; / = 2 mm); / —/• = 2 mm, 2 —r = 0. 7.3-rasm. Kesish tezligining o'simta balandligi (J), qirindi kirishuvi koeffitsiyenti (2) va kesish kuchiga (/) ta’siri. a-a H ■ B 8.5-rasm.OHuvchi tirak keskich. 8.6-rasm. Ko'ndalang (podreznoy) tokarlik kcskichlari: a— zagotovkaning markaziga yo'nalgan surish harakati bilan; b—zagotovka markazidan yo'nalgan surish harakati bilan. 94 8.7-rasm. Yoiiib kcngaytiruvchi keskichlar: a —ochiq tcshikni yo'nib kengnvtiruvehi: b— orqasi berk teshikni yo'nib kengaytiiuivchi. 8.8-rasm.Kesib tushiruvchi keskichlar: a -to'g'ri kesuvchi tig'li; b -qiva kesuvchi tig'Ii. 8.'10-rasm. Rezba ochuvchi keskich. 97 8.12-rasm. Tokarlik keskichlari: a -to"la o'lehamli o'tuvchi; b -rostlanadigan vintli keskicli-qo'vma: d — kaltalangan keskich-qo’yma. 100 8.13-rasm. Yo'nib kengayti ruvchi opravkaga mikromctrik qo'yma. 8.14 -rasm. Uchburchak shaklidagi plastinali kcskichlarni qo'llash sxcmasi. 60 102 , k!3l. (8.3) (8.5) (8 6) (8.7) (8.8) //3' 318 CA 7)7 " ’ (S 9) /K = 6120 — < 6120 1000 /1 1n //+ i In JT = In 3IXÇ,X„. ZV"7I'J ' InJ'cJn— T— max 1115. Y *vlopl opt ' opt “ 110 Chi/iqli prog ram- malashtirish usullari Chi/iqli bo'lmagan prog ramma- lashl i risli usullari B util n raqamli programma- lashl i i Hr usullari Stoxastik programma- lashning noto'g' ri usullari Stoxastik programma- lashtirishumg lo'g'ri usullari 113 'P 9.3-rasm. Chuqur parmalash uchun parmalar. Ln 0i 9.5-rasm. Halqasimon parma. 9.4-rasm. Markazlovchi parma. parmaning yuzalari va ish qismining tig‘i. tgoj = —lgœp 2np ~/7 Ikkinchi ifodani birinchiga boHib: tgWp = -^tgco. (9.1) Turli materiallar uchun w burchak 15...45° atrofida qabul qilinadi. Parmaning old burchagi y asosiy tig'ga normal bo'lgan tekislikda olcha- nadi. Bu old yuzaga tegib turuvchi te- kislik bilan parma o'qiga asosiy kesuv- chi tig' orqali parallel oltuvchi tekislik oitfasidagi burchakdir. Old burchak old yuzaiiing NN normal tekisligi bilan kesishishi natijasida hosil boMganligi sababli, uning kattaligi vint yuzasining parametrlari orqali aniqlanadi: 9.8-rasm. Ariqcha vint chiziqlarining tekislikda yoyilishi. tgco sin