Bolalardan predmet va tushunchalarni o’zaro qiyoslash so’raladi. 3-5 yoshidagilar uchun yaxshi tanish bo’lgan predmetlarni qiyoslash so’raladi: Sut va suv sigir va ot, samolyot va poyezd. Ularning tasviridan ham foydalansa bo’ladi. Nisbatan kattaroq yoshdagi bolalar uchun murakkabroq tushunchalardan foydalanilsa ham bo’ladi: Sut va suv, sigir va ot, samolyot va poyezd. Ularning tasviridan ham foydalansa bo’ladi. Nisbatan kattaroq yoshdagi bolalar uchun murakkabroq tushunchalardan foydalanilsa ham bo’ladi: surat va fotosurat, tong va kech muhabat va nafrat. To’g’ri javoblarning holatlarning miqdorini, o’xshash va farqli belgilarning o’zaro munosabatini belgilarning o’zaro munosabatini belgilarning xususiyatlarini tashqi funksional, sinf, tur munosabatlari va hokazolar aniqlang va qiyosan ko’p asosni aytgan va eng so’nggi belgini aytgan yutadi.
4-mashq «Nima yangi?»
Predmetlarining ichki kutilmagan sifatlarini aniqlash uchun predmetga bir nazar tashlab qo’yish lozim bo’ladi. Masalan, gurgut nafaqat yonadi va yoritadi balki shu bilan birga razmeri va og’irligi kamayadi. Suv, suyuqlik biroq shu bilan birga muzlaganda qurilish materiali bo’lib xizmat qilishi mumkin.
Bolalardan oddiy predmetlarning kutilmagan sifatlarini ochish so’raladi: nam etilen, qopqoq, mixlar, muzqaymoq va h.k. Nisbatan kutilmagan turli xil ko’p sonli xislatlar alohida ta’kidlanadi.
5-mashq «Adashayotgan o’qituvchi»
O’yinni olib boruvchi o’qish jarayonida turli gaplarni isbotlayotganda shu jumladan matematik qoidalarni, bilib turib xatoga yo’l qo’yadi. Qolganlar unga xatolarni topib, to’g’rilash uchun doimiy tayyor turishligi zarur bo’ladi. SHu bilan birga o’z fikrini asoslashi kerak. Buning uchun butun boshli materiallardan foydalanilsa bo’ladi.
6-mashq «Xato»
Matnda xato ketgan bitta kichkina so’z tushib qoldirilgan. SHu bilishga so’z deb butun matn mazmuni o’zgarib kelgan. O’sha so’zni toping va xatoni to’girlang.
