438
−
tashqi boshqaruvga ega bo‘lgan AQSH tizimini Yaponiya iqtisodiy
islohotga aralashuvini sekin-asta pasaytirish. Iqtisodiyot va savdo bilan
bog‘liq barcha boshqaruvni milliy hukumatga topshirish;
−
iqtisodiyotda erkin raqobat va
kichik tadbirkorlikni faol
rivojlantirishga qaratilgan shart-sharoitlarni yaratish. Iqtisodiyot
boshqaruvi bir qo‘lda to‘planishiga qarshi chora-tadbirlar ko‘rish;
−
mavjud korxonalar negizida yangi, samaradorlik
darajasi yuqori
bo‘lgan korxonalarni yaratish nazarda tutildi;
−
qishloq xo‘jaliginii qayta tiklash, bunda davlat tomonidan yerlarni
sotib olishi va mayda agrobiznes bilan shug‘ullanuvchilarga ijaraga
berish masalasi qo‘yildi;
−
budjet islohotini o‘tkazish, bunda valutani olib-sotish o‘rnatilgan
(fiksirlangan) kurs bo‘yicha
olib borish, pul emissiyasini o‘tkazish,
budjet xarajatlarini qayta ko‘rib chiqish, davlat harbiy korxonalarini
yopish. Pul emissiyasi asosida aholi qo‘lidagi pulni davlatga musodara
qilish jarayoni amalga oshirildi. Yangi soliq tizimi joriy etildi,
bunda
aholining 65% daromadi budjetga yo‘naltirildi. Davlat narxlarni va oylik
maoshni o‘rnatish, tashqi savdoda davlat monopoliyasini o‘rnatish bilan
shug‘ullandi.
Islohotlar rejasiga ko‘ra ekvivalent fond tashkil etildi, uning vazifasi
Amerika tovarlarini Yaponiyada sotishdan tushgan daromadlarni
o‘zlashtirish kirdi. Yaponiyada sanoat ishlab chiqarishning ko‘tarilishi
Koreyadagi urush davriga to‘g‘ri kelib, bunda sanoat o‘z ehtiyojlari
uchun ishlab chiqarishni yanada kengaytirildi.
Islohotlarning asosiy maqsadi
Yaponiyada mavjud hukumat
tizimini yo‘q qilishga qaratildi. Uning katta qismi kichik ishlab
chiqaruvchilarga berildi, kapitalning katta hajmi xususiy shaxslar va
banklarda to‘plandi. Shu asosda ishlab chiqarishning
kuchli ilmiy va
texnologik asosi shakllantirildi. Yaponiyaning cheklangan resurslarga
egaligini hisobga olgan holda, uning ishlab chiqarishi ilmiy izlanishlarni
talab qiluvchi (elektronika,
kompyuter, biopreparat) ishlab chiqarishga
yo‘naltirildi.
Dodj-Shoup islohotlari natijasida Yaponiya ishlab
chiqarish
kuchini ko‘tardi, kapitalning katta qismini davlat ichida saqlanib qoldi,
xalqaro savdo hajmi bir necha bor ko‘payishiga erishdi. Undan tashqari
iqtisodning ilmiy yo‘nalgan turi shakllandi.