Nazariy mashgulotlar mazmuni

Xorijiy adabiyotlar bo„limi xorijiy tillardagi adabiyotlarni to„plash va ulardan foydalanishni targ„ib qilish maqsadida tashkil etiladi. Yirik universal ilmiy kutubxonalarda bu kompleks bo„lim xisoblanib, o„z fondini to„ldirish (komplektlash bo„limining yordamida va nazorati ostida), ishlov berish, saqlash va kitobxonlarga foydalanish uchun abonement va o„quv zallariga berish ishlari bilan
■j
shug„ullanadi.
Milliy adabiyotlar bo„limi respublika kutubxonalarida tashkil qilinadi.
Bibliografiya bo„limi bibliografik ishlarning barcha turlari: axborot va madumot, o„lkashunoslik, tavsiya bibliografiyasi bilan shug„ullanadi, retrospektiv bibliografik qo„llanmalar tuzadi.
Respublika kutubxonalarida, patent va texnika adabiyotlari bo„limi, qishloq xo„jaligi xodimlariga yoki boshqa soxa mutaxassislariga xizmat ko„rsatuvchi soxali bo„limlar, san’atning barcha turlari, jumladan musiqa-nota adabiyotlarini targ„ib qilish bilan shug„ullanuvchi san’at bo„limi ham bo„lishi mumkin.
Ilmiy - uslubiy bo„lim respublika va viloyatda uslubiy ishlarni tashkil etadi.
Ilmiy - tadqiqot bo„limi asosan respublika kutubxonalarida bo„lishi kerak. Uning vazifasi kutubxonashunoslik va bibliografiyashunoslik fanining dolzarb masalalarini ishlab chiqish, ushbu mavzu bo„yicha respublika miqyosidagi ilmiy -tadqiqot faoliyatlarini muvoffiqlashtirish va natijalarni amaliyotga joriy etishdan iboratdir. Hozirda bu bo„limlar marketing tadqiqotlari bo„limi deb ham nomlanmoqda.
Madaniyat va san’at bo„yicha axborot bo„limi, rahbar xodimlar, ilmiy xodimlar va mutaxassislarni madaniyat muassasalaridagi ilg„or tajribalar, yangiliklar, yutuqlar to„g„risidagi axborot bilan muntazam ta’minlab turadi.
Depozitarlar (kam foydalaniladigan adabiyotlar fondi) vazifasini bajaruvchi kutubxonalarda - depozitar bo„limi, shuningdek almashuv - rezerv fondlari sektori va boshqalar tashkil etilishi mumkin.
Oliy ta’lim muassasalari kutubxonalarining tuzilishi.
O„zbekiston Respublikasida oliy tadim muassasalari kutubxonalari O„zbekiston Respublikasi Prezidentining “Respublika aholisini axborot-kutubxona bilan ta’minlashni tashkil etish to‘g‘risida” 2006 yil 20 iyundagi qarori ijrosini ta’minlash maqsadida, O„zbekiston Respublikasi Oliy va o„rta maxsus ta’lim vazirligining 2006 yil 29 dekabr 299- sonli buyrug„iga binoan “Axborot- resurs markazlariga” ( keyingi o„rinlarda ARM deb ataladi) aylantirildi. Buyruqga ilova tarzida “Oliy va o„rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalarining axborot- resurs markazlari to‘g‘risida namunaviy Nizom”, “Axborot-resurs markazidan foydalanish Qoidalari”, “Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalari axborot-resurs markazlari fondlarini shakllantirish haqida Nizom”, “Nashrlar va boshka hujjatlarni ARM fondi xisobidan chiqarish tartibi”, Axborot-resurs markazlarini guruxlarga ajratish mezonlari va tartibi, guruxlarni namunaviy shtatlar jadvali va mehnatga xaq to„lash Yagona tarif setkasi bo„yicha lavozim razryadlari belgilab berildi ( 1-Ilovada ular tulik keltirilgan).
Oliy ta’lim muassasalari qoshidagi ARMlarda quyidagi bo‘limlar mavjud:
Ilmiy- metodik bo‘lim;
Qabul qilish, komplektlash va kataloglashtirish bo‘limi;
Adabiyotlar va elektron axborot resurslar bo‘limi ( o‘quv zali va mediateka bilan birga);
Marketing va axborot xizmati ko‘rsatish bo‘limi;
Fondni saqlash bo‘limi;
Axborot texnologiyalari bo‘limi.
Mehnatga xaq to‘lash kategoriyasi bo‘yicha oliy ta’lim muassasalari ARMlari 1-chi va 2 -chi kategoriyalarga bo‘linadilar.
O‘rta maxsus kasb-xunar ta’limi muassasalari qoshidagi ARMlarda quyidagi bo‘limlar mavjud:
Elektron axborot resurs texnologiyalari bo‘limi;
Bosma adabiyotlar va elektron resurlari bo‘limi;
Axborot resurslarini qabul qilish va fondlarni shakllantirish bo‘limi;
Axborot-resurs markazi filiali.
O„zbekiston Aloqa va axborotlashtirish agentligiga bo„ysunuvchi axborot- kutubxona markazlarida quyidagi bodimlar mavjud:
Ilmiy- uslubiy bo„lim;
Axborot va kutubxonachilik xujjatlarini komplektlash bo„limi;
Axborot va kutubxonachilik xujjatlarini kataloglashtirish va qayta ishlash bo„limi;
Axborot- bibliografik bo„lim; bo„lim qoshida:
o„lkashunoslik axboroti shu’basi; xuquqiy axborot shu’basi;
Iste’molchilarga xizmat ko„rsatish bo„limi; bo„lim qoshida:
Umumiy o„quv zali shu’basi;
Kompyuter zali (elektron o„quv zali, internet markazi);
Yoshlar bilan ma’naviy va mahifiy ishlar shu’basi;
Abonement va kutubxonalararo abonement shu’basi;
Axborot texnologiyalari bo„limi;
Axborot va kutubxonachilik xujjatlarini saqlash bo„limi.
Mustaqil Hamdo„stlik Davlatlarida va ko„pchilik chet el Universitet kutubxonalarining tashkiliy tuzilishi quyidagicha:

•