Nomli toshkent davlat pedagogika universiteti

Elektron o‘quv adabiyotlar – kompyuter texnologiYasiga asoslangan o‘quv uslubini qo‘llashga, mustaqil ta’lim olishga hamda fanga oid o‘quv materiallari ilmiy ma’lumotlarning har tomonlama samarador o‘zlashtirilishiga mo‘‘ljallangan bo‘lib:

• 
  o‘quv va ilmiy materiallar faqat verbal (matn) shaklda;
  
• 
  o‘quv materiollar verbal (matn) va ikki o‘lchamli grafik shaklda “MultimediYa” (MultimediYa – ko‘p axborotli) qo‘llanmalar, ma’lumotuch o‘lchamli grafik ko‘rinishda, ovozli, video, imasiYa va qisman verbal (matn) shaklda;
  
• 
  taktil (his qiluvchi, seziladigan) xususiYatli, o‘quvchini “ olamida” sterio nusxasi tasvirlangan real olamga kirishi va obe’ktlarga nisbatan harakatlanish tasavvurini Yaratadigan xolda ifodalanadi.
  

Ma’lumotlar banki - axborotlashgan – kompyuter texnologiyalarining imkoniYatini va vositalari asosida Yaratilgan, statik va rijimda tuzilgan, tovush va rangli tasvirlar bilan ta’minlangan, katta xajmdagi axborotlarni o‘z ichiga qamrab olgan ularni turli ko‘rinishda (jadval, diogramma, distogramma, matn, va xokozo) bera oladigan, muxim axamiYatga ega bo‘lgan o‘quv jarayonida o‘z ustida mustaqil ishlash o‘z bilimini nazorat qilish uchun doimiy ravishda to‘ldirib boriladigan, keng foydalanishga mo‘‘ljallangan davlat ruyxatidan o‘tgan ma’lumotlar to‘plami.¹³

Davlat ta’lim standartlari

“Ta’lim to‘G‘risida” gi qonunimizning 7-moddasida shunday deyiladi: “Davlat ta’lim standartlari umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim mazmuniga hamda sifatiga qo‘yiladigan talablarni belgilaydi.

Davlat ta’lim standartlarini bajarish O‘zbekiston Respublikasining barcha ta’lim muassasalari uchun majburiydir”¹⁴
Umumiy o‘rta ta’lim davlat ta’lim standartlarini joriy etish zarurligi kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, milliy umumiy o‘rta ta’limni xalqaro darajaga olib chiqish, uning bundan buyon tubdan Yangi qurish ishlarini hisobga olgan holda faoliyat ko‘rsatishi, ta’lim ishlari va o‘quv-metodik majmualarni Yangi mazmun bilan boyitishni tashkiliy-boshqaruv faoliyatini tub demokratik va gumanistik yillar asosida o‘zgartirish talablari bilan shartlanadi.
Davlat ta’lim standarti umumiy o‘rta ta’lim maqsad va vazifalarini hisobga olgan o‘quvchining ShaxsiYati tomon yuz tutgan, o‘quv-tarbiya jarayonini demokratlashtirgan va insonparvarlashtirgan, ijtimoiy institut sifatida maktabning xuquqlari kengaytirgan, unga milliy qiyofa baxsh etgan xolda, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar maxkamasining 1998 yil 5-Yanvardagi 5-sonli “Uzluksiz ta’lim tizimi uchun davlat ta’lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to‘G‘risida”gi qarori asosida ishlab chiqildi.
Maktabning milliy asosi umumiy o‘rta ta’limning umuminsoniyligidan tashqari salmoqli ravishda milliy kompanent taqdim etilgan mazmuni kabi muhim ko‘rsatkichi bilan qanoatlantirilgan. Umumiy o‘rta ta’lim davlat ta’lim standartida har bir ta’lim soxasining (o‘quv faninig) Yangi mazmunini belgilashga boy milliy-ibtidoiy, madaniy-tarixiy an’analar va jaxon yutuqlari, shuningdek, taraqqiyparvar pedagogik va axborot texnologiYasi hisobga olingan.
Umumiy o‘rta ta’lim davlat ta’lim standartida ta’lim-tarbiya tuzilishi, o‘quvchilarni rivojlantirish mazmuni, shakllari, metodikasi va vositalarida o‘z aksini topgan tub o‘zgarish maqsadlari nazarda tutilgan.
Umumiy o‘rta ta’lim davlat ta’lim standartini joriy etish quyidagilarga yordam beradi:
1.Ta’lim muassasalarining turlari, umumiy o‘rta ta’lim shakllari xilma-xil bo‘lgan sharoitda O‘zbekiston Respublikasining ta’limiy makon birligi;
2.Muhim raG‘batlantiruvchi omillar asosida o‘quvchilarni o‘qishga bo‘lgan quyidagi kabi ijobiy motivlarni shakllantirish:
a) o‘quv materiallarining tushunarliligini oshirish;
b) o‘quv yuklamasini me’yorlashtirish;
v) o‘quvchilarning umumiy tayyorgarlik darajasiga qo‘yilgan talablarni va uni baholash mezonlarini anglab etishlari.
3.Bir xillashtirilgan o‘lchovlar va o‘lchov tartiblari asosida o‘quvchilarning tayyorgarlik sifatiga ob’ektiv baho berish.
4.Pedagog mehnati natijalarini o‘quvchilar erishgan o‘z yutuqlarining davlat ta’lim standartlariga mosligini xisobga olgan xolda baholashga o‘tish. Bu narsa ta’limning pedagogik texnologiYasini tanlashda erkinlik beradi.
5.Asoslangan boshqaruv qarorlarini qabul qilish.
6.O‘quv rejasida o‘quvchilarning qobiliYatlari, qiziqishlari, moyilliklariga ko‘ra tanlab shuG‘ullanishlari uchun kafolatlangan vaqt ajratish.
Umumiy o‘rta ta’lim standartlarida: “Umumiy o‘rta ta’limning maqsadi o‘quvchilarga davlat ta’lim standarti talablariga mos tarzda ta’lim va tarbiya berish va ularni rivojlantirish hususiYatining ta’lim olish xuquqini ta’minlashdan iborat. Umumiy o‘rta ta’lim o‘quvchilar oladigan bilimlarning zarur xajmiga asos bo‘lib, o‘quvchilardagi tashkilotchilik qobiliYati, malakalari va tajribasini rivojlantiradi, dastlabki kasb-hunar mo‘‘ljali hamda bundan keyingi akademik letsiy yoki kasb-hunar kollejida bilim olish yo‘nalishini tanlash uchun yordam beradi”¹⁵ -deb ko‘rsatiladi.
Umuiy o‘rta ta’limning vazifalari o‘quvchilarning tizimli bilmi olishlarini ta’minlash, ularda bu bilmilarni o‘zlashtirish extiyojini o‘stirish, taYanch o‘quv , ilmiy va umummadaniy bilimlarni o‘zlashtirish; mehnat ko‘nikmalarini, ijodiy mustaqil fikrlashni, tanlashga va tevarak atrofdagi olamga ongli munosabatni rivojlantirishdan iborat.