Noorganik moddalar

6 .4. S U Y U Q MURAKKAB (K O M P L E K S )
0 ‘G ‘ITLAR
S uy u q m u r a k k a b o ‘g ‘itlar d e b t a r k i b i d a a z o t va fosfor, az ot, f os ­
for va kaliy b i ri k m a l a r i n i n g er it ma s i g a aytiladi. E r i t m a n i n g t a r ki bi da
m i k r o e l e m e n t l a r , pest it sidl ar va s t i mu l ya t or l a r h a m b o ‘lishi m u m k i n .
S u y u q m u r a k k a b o ‘g ‘itlar q a t t i q o ‘g ‘it larga n i s b a t a n b ir q a t o r afzal- 
liklari b i l a n f a rq qiladi. C h u n o n c h i , o ‘g ‘i t n i n g a r zonl igi, t ay yo r l a sh
us ul i ni ng t e x n o l o g i y a s i n i n g soddal igi , z a h a r l i t a s h l a n d i q l a r n i ozligi 
va b o s h q a l a r . B u n d a y o ‘g ‘i t l a rd a o z u q a m o d d a l a r n i i st agan n i s ba t -
da tayyorlash i m ko n ig a ega b o ‘ladi. S uy uq o ‘g ‘itlarga q o ‘yilgan asosiy 
t al abl ar dan biri past t e m p e r a t u r a d a kristallga tushishi, c h un ki kristall- 
ga t u s hs a o ‘g ‘itni saql ash, j o ‘n a t i s h j a r a y o n l a r i qi yi nla shadi .
S u y u q o ‘g ‘itlarni ishlab c h i q a r i s h avvalo E F K n i n g , yoki p ol if os - 
for kislotasini a m m i a k bilan n ey tr a l la s hdan b os hl ana di . S o ‘ngra o z u q a
m o d d a l a r i n i ni sbat ini N : P 20 5: K 20 m a q b u l m i q d o r d a ol ish u c h u n
e r i t m a g a k a r b a m i d , a m m o n i y n i t ra t i, kaliy xl or i d in i q o ‘shi sh tav- 
siya eti ladi . S h u n d a y qilib o z u q a m o d d a l a r i n i n g u m u m i y m i q d o r i n i
35% q a d a r k o ‘t ari sh m u m k i n . S u y u q k o m p l e k s o ‘g ‘itlarni fosfor it- 
larni az ot kislotasi b il an p a r c h a l a s h n a t ij as id a o l i n g an e r i t m a l a r d a n
olish a y n i q s a d i q q a t g a s a z o v o r d i r. B u n i n g u c h u n fosf or itl ar azot 
kislotasi b il an p a r c h a l a n i b, e r i m a g a n c h o ‘k m a l a r d a n ajratilib a m m i a k
bilan p H = 3 ga q a d a r ne y t ra l l an a d i . N a t i j a d a susp e n z iy a li k s uyuq 
o ‘g ‘it hosil b o ‘ladi. M a z k u r o ‘g ‘it aviatsiya y o r d a m i d a p ax t a bargiga 
sepish y o ‘li b i lan o z u q a l a n t i r i s h m u m k i n l i g i isbot qi linga n.