Nozima zufarovna
Masalan:
4 Nordon tuzlar: Kislota tarkibidagi H atomlari o’rnini metall atomi shuningdek (𝑁𝐻+) qisman egallashidan hosil bo’lgan tuzlar nordon tuzlar deyiladi.Umumiy formulasi: MHK Masalan: NaHSO4, Al2(H2P2O7)3, Mg(HSO4)2 !!! Bir negizli kislotalar nordon tuz hosil qila olmaydi. Asosli tuzlar: Asos tarkibidagi (OH) lar o’rnini qisman kislota qoldig’i egallashidan hosil bo’lgan murakkab moddalarga asosli tuzlar deyiladi. Umumiy formulasi: M(OH)K Masalan: Al(OH)2Cl, (MgOH)2SO4 Qo’sh tuzlar: 2xil metal va 1 ta kislota qoldig’idan tashkil topgan tuzlar qo’sh tuzlar deyiladi. Umumiy formulasi: M1K*M2K Masalan: Kaliy alyuminiyli achchiq tosh: K2SO4*Al2(SO4)3*24H2O (qisqacha KAl(SO4)2*12H2O) (Natriy alyuminiyli achchiq tosh: Na2SO4*Al2(SO4)3*24H2O qisqacha NaAl(SO4)2*12H2O) Mor tuzi: (NH4)2SO4*FeSO4*6H2O Aralash tuzlar. Bir xil metall va ikki hil kislota qoldig’idan hosil bo’lgan tuzlar aralash tuzlar deyiladi. Umumiy formulasi. MK1*MK2 Masalan : Xlorli oxak – CaCl(ClO) yoki CaOCl2 Kalsiy xlorid-bromid – CaCl2*CaBr2 Kompleks tuzlar: Tarkibida markaziy atom va ligantlar saqlovchi tuzlar kompleks tuzlar deyiladi. Masalan: Qizil qon tuzi – K3 Fe(CN)6 Sariq qon tuzi – K4 Fe(CN)6 Trumbul ko’ki – Fe3 Fe(CN)6 2 HNO3 ga metallar tasiri
Metal nitratlar parchalanishi
Nazariy savollar1)Oksidlar deb nimaga aytiladi ? 2)Oksidlar qanday nomlanadi ? Oksidlar tuzilish formulasi qanday yoziladi ? Oksidlar qanday turlarga bo’linadi ? Asosli, amfoter, kislotali, tuz hosil qilmaydigan va qo’sh oksidlarni bir biridan ajratishni o’rganing. Asoslar deb nimaga aytiladi ? Gidroksidlar qanday guruhlarga bo’linadi ? Ishqorlarni ta’riflab bering va bularga qaysilar kiradi ? Ishqorlar va asoslarni farqi nimada ? Amfoter oksidlar deb qanday oksidlarga aytiladi ? 11)Kislotalar deb nimaga aytiladi ? 12)Kislotalar jadvalini yod oling. 13)Kislotalarning tuzilishi ? 14)Kislotyalarning sinflanishi ? 15)Tuzlar deb nimaga aytiladi ? 16)Tuzlarni turlarga ajrating. Har bir turga ta’rif bering ? Har bir turni nomlang Tuzlarni tuzilishini yozishni mashq qiling ? 20)Asos + kislota=tuz yozishni mashq qiling. Test topshiriqlari 1)Quyidagi oksidlarni qaysilari tuz hosil qiladi ? SO2, NO B)Cl2O3, CrO3 C)N2O, SO Quyidagi oksidlarni qaysilari tuz hosil qilmaydi ? CO2, SO3 B)SO, CO C)SiO, N2O3 Qanday oksid turi kislotalar bilan ta’sirlashib tuz hosil qiladi, ishqorlar bilan esa ta’sirlashmaydi ? Amfoter B)Kislotali C)Asosli Qanday oksid turi asoslar bilan ta’sirlashib tuz hosil qiladi, kislotalar bilan esa ta’sirlashmaydi ? Amfoter B)Kislotali C)Asosli Quyidagi genetik o’zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradigan moddalar qatorini ko’rsating, 𝐾 → 𝐾𝑂𝐻 → 𝐾2𝐶𝑂3 → 𝐾𝐶𝑙 → 𝐾𝑁𝑂3 LiOH, CO2, Cl2, AgNO3 H2O, CO2, BaCl2, HNO3 H2O, CO2, BaCl2, AgNO3 Notog’ri fikrni tanlang. SO – kislotali oksid B)SO3-oltingugurt (VI)oksid C)NaOH – bu ishqor Notog’ri fikrni aniqlang CO-asosli oksid B)Be(OH)2-amfoter oksid C)SiO2-kislotali oksid Quyidagilardan asosli oksidlarni ko’rsating 1)MnO 2)Mn2O3 3)MnO2 4)MnO3 5)Mn2O7 6)CrO 7)Cr2O3 8)CrO3 A)2, 3, 4 B)4, 5, 7 C)1, 2, 6 Qanday oksidlarni turi tuz hosil qilmaydi ? Amfoter B)Befarq C)Asosli Faqat kislota bilan reaksiyaga kirishadigan oksidlarni tanlang. A)Na2O, CaO B)BeO, SO3 C)Cr2O3, Al2O3 Qaysi moddalar natriy ishqor bilan reaksiyaga kirishadi ? 1) Si 2)Cu 3)SiO2 4)FeO 5)C A)1, 3 B)2, 3 C)2, 4 Qaysi qatorda hamma gidroksidlar ishqorlar bilan reaksiyaga kirishadi ? A)Fe(OH)2, Zn(OH)2, Al(OH)3 Mg(OH)2, Cr(OH)3, Al(OH)3 Zn(OH)2, Al(OH)3, Cr(OH)3 Amfoter hossaga ega bo’lgan asoslarni aniqlang.
s – elementlarga mansub bo’lgan qaysi metal amfoter gidroksid hosil qiladi ? A)Be B)Zn C)Cr Quyidagi gazlarning qaysilarni ishqor bilan reaksiyaga kirishadi ? A)N2O, NO B)C2H6, CO C)SO2, CO2 Gidroksidlarning qaysi biri amfoter hisoblanadi ? A)Ca(OH)2 B)Fe(OH)2 C)Fe(OH)3 Qaysi asoslar ishqorlar deb ataladi ?
Quyidagi birikmalardan kuchli asoslarni tanlang. A)NaOH, Ba(OH)2, B)Al(OH)3, Mg(OH)2 C)Mn(OH)2, Cu(OH)2 Quyidagi birikmalardan kuchsiz asoslarni tanlang ? A)Mg(OH)2, KOH B)Be(OH)2,CsOH C)AgOH, Cu(OH)2 Kislotalar tarkibiga ko’ra qanday bo’linadi. A)Barqaror, beqaror B)Kislorodli, kislorodsiz C)Kuchli, kuchsiz Bir negizli kislotalarni tanlang. A)H3PO2, HPO3 B)HNO3, H2SO4 C)H3PO3, H2CO3 Ikki negizli kislotalarni tanlang. A)H3PO2, H2MnO4 B)H3PO3, H2SiO3 C)HClO, H2CO3 Quyidagi kislotalardan qaysilari kuchli ? A)HCl, H2SO4 B)HF, HNO3 C)H2S, H3PO4 Quyidagi kislotalardan qaysilari kuchsiz ? A)H3PO4, HNO3 B)HNO2, HPO3 C)H3AsO3, H2SO4 Quyidagi kislotalardan qaysilari barqaror ? HCl, H2SO4 B)HF, HNO3 C)H2S, H3PO4 Quyidagi kislotalardan qaysilari beqaror ? A)H2SO4, HF B)HCN, HNO3 C)H2CO3, H2SO3 Quyidagi kislotalardan qaysi biri suvda erimaydi ? A)HNO3 B)HCl C)H2SiO3 Uchuvchan bo’lmagan kislotalarni aniqlang. H2SO4, H3PO4 B)H2S, HF C)HCl, H2S Quyidagi 𝐻𝐹 → 𝐻𝐶𝑙 → 𝐻𝐵𝑟 → 𝐻𝐽 qator bo’yicha kislotalarning kuchi qanday tartibda o’zgaradi A)ortadi, o’zgarmaydi, kamayadi ortadi, ortadi, ortadi kamayadi, ortadi, o’zgarmaydi 31)𝐻𝐶𝑙𝑂 → 𝐻𝐶𝑙𝑂2 → 𝐻𝐶𝑙𝑂3 → 𝐻𝐶𝑙𝑂4 qatorida kislotalar kuchi qanday o’zgaradi ? A)kamayadi B)kuchayadi C) o’zgarmaydi Sulfat va perxlorat kislotalarning tegishli angidridlarini ko’rsating. A)oltingugurt (IV) oksid va xlor (I) oksid B)oltingugurt (VI) oksid va xlor (III) oksid C)oltingugurt (VI) oksid va xlor (VII) oksid Xlorid kislota va natriy ishqor eritmalari teng miqdorda olinib aralashtirilganda, quyidagi xossalardan qaysi biri saqlanib qoladi ? A)kislotalilik B)asoslik C)kislotalilik va asoslik Xrom (VI) okisd va xlor (VII) okisdga muvofiq keladigan kislotalarni aniqlang. bixromat va xromat kislotalar xromat va perxlorat kislotalar xromit va perxlorat kislotalar Qaysi oksidlar jufti o’zaro reaksiyaga krisha olmaydi ? 1)kaliy oksid + beriliy oksid 2)magniy oksid + azot (II) oksid 3)kalsiy oksid + xrom (VI) oksid 4)bor oksid + uglerod + (IV) oksid 5)natriy oksid + temir (II) oksid 6)rux oksid + oltingugurt (VI) oksid A)1, 3, 5 B)2, 4, 5 C)1, 3, 6 Qaysi tuzning parchalanishidan kislotali oksid hosil bo’ladi ? A)NH4NO3 B)(NH4)2CO3 C)NaNO3 Mis (II) gidroksokarbonat formulasini aniqlang ? A)(CuOH)2CO3 B)Cu(HCO3)2 C)CuCO3 Kaliy gidroksid va sulfat kislotadan qanday tuz(lar) hosil bo’lishi mumkin ? A)K2SO4, KHSO4 B)K2SO4 C)KHSO4 Kalsiy gidroksid va karbonat kislotadan qanday tuz(lar) hosil bo’lishi mumkin ? A)CaCO3, Ca(HCO3)2 B)(CaOH)2CO3, CaCO3 C)CaCO3, (CaOH)2CO3, Ca(HCO3)2 Kaliy gidroksid va pirofosfat kislotadan qanday tuz(lar) hosil bo’lishi mumkin ? K4P2O7, K3HP2O7, K2H2P2O7, KH3P2O7 K4P2O7, K3HP2O7, K2H2P2O7 KH3P2O7, K2H2P2O7, K4P2O7 Moddaning tarkibi AL(OH)SO4 formula bilan ifodalangan bo’lsa, bu modda qaysi turga kiradi ? tuzlar B)gidroksidlar C)gidroksotuz Potash va bertole tuzi qaysi kislotalarning tuzi hisoblanadi ? A)karbonat kislota va perxlorat kislota sulfit kislota va xlorat kislota karbonat kislota va xlorit kislota Alyuminiy digidroksosulfat formulasini aniqlang ? A)Al(HSO4)3 B)(Al(OH)2)2SO4 C)Al(OH)SO4 Asosli tuz hosil qilishi mumkin bo’lgan moddalar juftini ko’rsating ? A)BaO, KNO3 B)BaCO3, HCl C)Ba(OH)2, HCl Qaysi formulalar yozishda xatoga yo’l qo’yilgan ? 1) Al(HSO4)3 2) (Al(OH)2)2SO4 3)Cu2(OH)2SO4 4) K2H2P2O7 5)(CuOH)3(PO4)2 A)1, 2 B)3, 5 C)1, 5 16.8 g kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga 9.8 g fosfat kislota qo’shilganda hosil bo’lgan tuzni va uning massasini aniqlang ? A)KH2PO4 42 gr B)K3PO4 21.2 gr C)K3PO4 32.3 gr 16.8 g kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga 14.7 gr fosfat kislota qo’shilganda hosil bo’lgan tuzni va uning massasini aniqlang ? A)KH2PO4 42 gr B)K3PO4 21.2 gr C)K2HPO4 26.1 gr 16.8 g kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga 29.4 g fosfat kislota qo’shilganda hosil bo’lgan tuzni va uning massasini aniqlang ? A)KH2PO4 40.8 gr B)K3PO4 21.2 gr C)K3PO4 32.3 gr 29.12 g kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga 19.6 g fosfat kislota qo’shilganda hosil bo’lgan tuzni va uning massasini aniqlang ? A)KH2PO4 42 gr B)K3PO4 25.44 gr C)K3PO4 32.3 gr 16.8 g kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga 7.84 g fosfat kislota qo’shilganda hosil bo’lgan tuzni va uning massasini aniqlang ? A)K3PO4 16.96 gr B)K3PO4 21.2 gr C)K3PO4 32.3 gr Suvda erimaydigan lekin suyultirilgan kislotada eriydigan (HCl) moddalarni belgilang ? 1)CaCO3 2)BaSO4 3)FeS 4)AgCl 5)Fe(OH)3 A)2, 5, 3 B)1, 2, 3 C)1, 3, 5 Quyidagi oksidlardan qaysilari oddiy sharoitda suv bilan reaksiyaga krishadi ? 1)Rb2O 2)ZnO 3)Al2O3 4)BaO 5)SrO 6)Fe2O3 A)4, 5 B)1, 4, 5 C)1, 2, 4 Ca3(PO4)2 bo’lgan probirkaga dastlab suv keyin mo’l miqdorda P2O5 qo’shildi. Yakuniy maxsulot formulasini aniqlang ? A)Ca3(PO4)2 B)CaHPO4 C)Ca(H2PO4)2 Kislota va ishqorlarda eriydigan d-elementlar birikmalarini ko’rsating. A)Zn(OH)2 B)Cr(OH)2 C)Cu(OH)2 Qaysi metallning yuqori oksidi kislotalar bilan ta’sirlashmaydi ? A)Fe, Mn B)Mn, Cr C)Fe, Cu 2 mol alyuminiy gidroksosulfat va 3 mol sulfat kislotasi reaksiyasi natijasida qanday tuz(lar) hosil bo’ladi ? A)alyuminiy fosfat va magniy fosfat B)alyuminiy digidrosulfat C)alyuminiy gidroksosulfat va alyuminiy fosfat Ikkilamchi kalsiy fosfatni aniqlang ? A)Ca(H2PO4)2 B)CaHPO4 C)Ca3(PO4)2 Normal tuz hosil bo’lishi uchun tarkibida 28 gr kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga necha mo’l vodorod sulfid yutilish kerak ? A)1 B)0,25 C)0,5 Massasi 516 gr bo’lgan tabiiy gips kuydirilganda hosil bo’lgan alebastrning massasini aniqlang. A)435 B)440 C)450 Teng massadagi Mg, S va O2 to’la ta’sirlashishi natijasida 0.2 mol MgSO4 hosil bo’lsa ortib qolgan moddalar va ularning massalarini aniqlang ? A)Mg=6gr; S=6.4 B)Mg=8gr; S=6.2 gr C)Mg=8gr; S=6.4gr Tarkibida alyuminiy metali bo’lgan o’rta tuz kristallogidrati tarkibida massa jihatdan 4.8% vodorod va 7.2% alyuminiy bo’lsa, shu kristallogidratning 0.5 moli tarkibidagi atomlar sonini aniqlang ? A)12.04*1024 B)213.71*1023 C)66.22*1023 20.4 gr H2S mo’l miqdordagi kislorodda yondirildi.Olingan gaz o’yuvchi natriy bilan reaksiyada nordon tuz massasi o’rta tuz massasidan 16.4 gr ga ko’p bo’lsa, nordon tuz massasini aniqlang ? A)31.2 B)41.6 C)20.8 X mol MeOH dan 60% unum bilan 38.25 gr MeNO3 80% unum bilan esa 35.1 gr MeCl olingan bo’lsa, “x” ni aniqlang, A)0.75 B)0.8 C)0.7 64)𝐾𝑂𝐻 → 𝐾𝐻𝐶𝑂3 → 𝐾2𝐶𝑂3 → 𝐾𝐶𝑙 reaksiya unumlari mos ketma-ketlikda 75,80,50% bo’lsa va KCl massasi reaksiya uchun olingan KOH massasidan 33.65 gr ga kam bo’lsa, nordon tuz massasini aniqlang ? A)77 B)100 C)75 KNO3 va Cu(NO3)2 dan iborat aralashma yuqori temperaturada qizdirilganda tarkibida 0.15 mol O2 bo’lgan 14 gr gazlar aralashmasi hosil bo’lsa, dastlabki aralashmadagi kaliy nitratning massasini aniqlang? A)20.2 B)10.1 C)30.3 40 gr Ca va CaO aralashmasi bilan HBr reaksiyaga kirishganda 3.36 l gaz hosil bo’lgan bo’lsa, dastlabki aralashmadagi moddalarning massa ulushlarini (%) mos ravishda aniqlang. A)40, 60 B)15, 85 C)50, 50 Tarkibida 196 gr ortofosfat kislota bo’lgan eritmaga tarkibida 280 gr o’yuvchi kaliy bo’lgan eritma qo’shildi.Eritmada qanday tuzlar hosil bo’lganligini aniqlang ? kaliy digidrofosfat kaliy ortofosfat kaliy gidroortofosfat va kaliy ortofosfat 68)2𝐶𝑂 → 1.5𝐶𝑂2 → 1.2𝑁𝑎𝐻𝐶𝑂3 → 0.45𝑁𝑎2𝐶𝑂3 reaksiya bo’yicha olingan karbonat tuzi massasi reaksiya uchun olingan CO massasidan 16.6 gr ga kam bo’lsa, nordon tuz massasini aniqlang. A)100.8 B)201.6 C)168 𝑀𝑒𝑂𝐻 → 𝑀𝑒𝐶𝑙 → 𝑀𝑒𝑁𝑂3. Ushbu reaksiya tenglamalari bo’yicha 60 gr MeOH dan 145.4 gr MeCl vas MeNO3 aralashmasi olingan bo’lsa, Me2SO3 molyar massasini (g/mol) aniqlang. A)346 B)158 C)216 25.2 gr nitrat kislotani angidridga aylantirish uchun necha gram fosfor (V) oksidi kerak ? A)42.6 B)56.5 C)28.4 MgO va Mg3N2 aralashmasida azot atomlari soni kislorod atomlari sonidan 1 mol kam va magniy atomlari sonidan 4 mol kam bo’lsa, aralashmaning massasini toping. A)220 B)188 C)98.6 KOH eritmasiga 11.2 l (n.sh) CO2 shimdirilganda 57.6 gr o’rta va nordon tuzlar aralashmasi hosil bo’lsa nordon tuzning massasini aniqlang, A)15 B)30 C)60 Oltinchi guruh elementining yuqori oksidlanish darajali kislotasi tarkibida kislota angidridining massa ulushi 87,6% bo’lsa, kislotaning formulasini aniqlang ? A)H2SO4 B)H2TeO4 C)H2SeO4 29.4 kg ammoniy bromid va 10% li kalsiy bromidlar bo’lgan eritma tarkibida Br va O ning massa nisbati 0.8:0.7 bo’lsa, eritmadagi ammoniy bromidning massa ulushini toping ? A)28.6 B)45.535 C)6.466 Normal tuz hosil bo’lishi uchun tarkibida 28 gr kaliy gidroksid bo’lgan eritmaga necha mol vodorod sulfid yutilish kerak ?
Yüklə 1,64 Mb. Dostları ilə paylaş: |