Nsan hüquqları v
Yüklə 1,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
ə t qullu ğ u haqqında qanunvericilikd ə n ə z ə rd ə tutulmu ş dövl ə t qulluqçularının bütün kateqoriyaları v ə idar ə etm ə v ə ya t əş kilatı funksiyaları olmayan dövl ə t qulluqçuları da daxil olmaqla m ə rk ə zi v ə yerli s ə viyy ə d ə v ə zif ə li şə xsl ə rin bütün kateqoriyalarının rü ş v ə tl ə ə l ə alınmasının kriminalla ş dırılması üçün bütün z ə ruri qanunvericilik t ə dbirl ə rinin görülm ə sini tövsiy ə edir. 54. Rü
ş v ə tl ə
ə l ə alma cinay ə tl ə rinin beyn ə lxalq ölçüsün ə g ə ldikd ə is ə , GDQ qeyd edir ki, v ə
ə li
şə xsin yuxarıda mü ə yy
n edilmi ş anlayı ş ına d
ə yi ş iklik edilmi ş v ə bura
“beyn ə lxalq t əş kilatların nümay ə nd
l ə ri” d ə daxil edilmi ş dir. Buna baxmayaraq, Konvensiyanın standartları il ə münasib ə td ə bir sıra ə h ə miyy
ə tli çatı ş mazlıqlar qalmaqda davam edir. Birincisi, Konvensiyanın 5 v ə 6-ci madd ə l ə rind ə n ə z ə rd ə
tutulmu ş xarici v ə zif
ə li
şə xsl
ə r v
ə xarici seçkili orqanların üzvl ə ri n
ə z ə rd ə tutulmamı ş dır
v ə ona gör ə d
ə rü
ş v ə tl ə
ə l ə alma müdd ə aları t ə r ə find ə n ə hat
ə olunmur. İ kincisi, bel ə
m ə lum olur ki, Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin 308-ci madd ə sinin qeyd hiss ə sind
ə n
ə z ə rd ə
tutulmu ş
“beyn ə lxalq t əş kilatın nümay ə nd ə si”
anlayı ş ı Konvensiyanın 9-cu
madd ə sind ə n
ə z ə rd ə tutulmu ş “beyn
ə lxalq t
əş kilatın h ə r hansı v ə zif
ə li
şə xsi v
ə ya
dig ə r i ş çisi” anlayı ş ından daha m ə hduddur. GDQ il ə görü
şə n h
ə msöhb
ə tl ə rin böyük hiss
ə si bildirmi ş l
r ki, “beyn ə lxalq t əş kilatın nümay ə nd
si” anlayı ş ı t əş kilatın adından danı ş
ə ya h
ə r ə k ə t etm ə k s
ə lahiyy
ə tin
ə malik olan şə xsl
ə ri ehtiva edir. Dig ə r
ə kçi v
ə m
əş v ə r ə tçi xarakterli kimi i ş çil
ə r ona gör ə d
ə rü
ş v ə tl ə
ə l ə alma müdd
ə alarının t ə nzimind
ə n k
ə narda qalır. Bunun ə ksin
ə olaraq, Konvensiya bel ə bir
m ə hdudiyy ə t mü
ə yy ə n etmir. Üçüncüsü, GDQ inanmır ki, “beyn ə lxalq t əş kilatın
nümay ə nd ə si” anlayı ş ı Konvensiyanın 10 v ə 11-ci madd ə l
rinin t ə l ə bl ə rin ə müvafiq olaraq parlament assambleyası üzvl ə rini, beyn ə lxalq m
ə hk ə m ə l ə rin hakim v ə v
ə zif
ə li
şə xsl
ə rini
ə hat
ə etm
ə k üçün kifay ə t q
ə d ə r geni ş dir (m ə s ə l ə n Avropa Ş urası Parlament Assambleyasının üzvl ə ri heç cür Avropa Ş urasının nümay ə nd
si kimi qiym ə tl ə ndiril
ə
bilm ə z). N
ə tic
ə kimi qeyd edilm ə lidir ki, Az ə rbaycan Konvensiyanın 5 (ancaq xarici v ə
ə li
şə xsl
ə rin passiv rü ş v
tl ə
ə l ə alınması bar ə d ə ), 1 v
ə 10-cu madd ə l
rin ə qeyd- şə rt ir
ə li sürmü
ş , lakin 11-ci madd ə y
heç bir qeyd- şə rt ir ə li sürm
ə mi ş dir. Az ə rbaycan qeyd- şə rtl ə rinin 1 iyun 2010-cu il tarixd ə n 3 il müdd ə tin
ə y ə ni 1 iyun 2013-cü il tarix ə
kimi uzatmı ş dır, lakin GDQ -na s ə f ə r ə rzind ə müzakir
ə l ə r zamanı m ə lumat verilmi ş dir
ki, hökum ə t daxilind ə edilmi
ş qeyd-
şə rtl
ə rin ehtiyac olmadı ğ ı üçün geri götürülm ə si v
ə
ya yenil ə nm ə m ə si bar ə d ə müzakir ə l ə r h
ə yata keçirilmi ş dir. GDQ bu s ə yl ə ri d ə st ə kl ə yir. Yuxarıdakıları n ə z
r ə alaraq, GDQ tövsiy ə edir ki, (i) Konvensiyanın 5-ci madd ə sin ə uy ğ un olaraq xarici v ə zif ə li şə xsl ə rin rü ş v ə tl ə aktiv ə l ə alınması kriminalla ş dırılsın; (ii) xarici v ə zif ə li şə xsl ə rin passiv rü ş v ə tl ə ə l ə alınması, habel ə xarici seçkili orqanların üzvl ə rinin aktiv v ə passiv rü ş v ə txorlu ğ unun kriminalla ş dırılması m ə s ə l ə sin ə , habel ə konvensiyanın bu madd ə l ə rin ə qeyd- şə rtin geri götürülm ə si v ə ya yenil ə nm ə m ə si m ə s ə l ə sin ə baxılsın; (iii) Konvensiyanın 11-ci madd ə sin ə müvafiq olaraq beyn ə lxalq m ə hk ə m ə l ə rin bütün hakiml ə rinin v ə v ə zif ə li şə xsl ə rinin rü ş v ə tl ə ə l ə alınması birm ə nalı olaraq kriminalla ş dırılsın; v ə (iv) Konvensiyanın 9 v ə 10-cu madd ə l ə rin ə müvafiq olaraq beyn ə lxalq t əş kilatların v ə beyn ə lxalq parlament assambleyalarının bütün v ə zif ə li şə xsl ə rinin rü ş v ə tl ə ə l ə alınmasının kriminalla ş dırılmasını t ə min etm ə k üçün bütün qanunvericilik t ə dbirl ə rinin görülm ə si v ə habel ə konvensiyanın bu madd ə l ə rin ə qeyd- şə rtin geri götürülm ə si v ə ya yenil ə nm ə m ə si m ə s ə l ə sin ə baxılsın. 55.
GDQ qeyd edir ki, andlı iclasçılar v ə arbitrl ə r Cinay
ə t M
ə c ə ll ə sinin 308-ci madd ə sinin qeyd hiss ə sind
ə n
ə z ə rd ə tutulmamı ş dır v
ə bu bar ə d
h ə r hansı müvafiq m ə hk ə m ə q ə rarı yoxdur. S ə lahiyy
ə tli
şə xsl
ə r bildirirl ə r ki, yerli v ə xarici andlı iclasçılar v ə
ə r “v
ə zif
ə li
şə xs” anlayı ş ına daxil deyill ə r. GDQ bu nöqteyi-n ə z
ri bölü ş ür v ə
qeyd edir ki, Konvensiyaya Ə lav
ə Protokol Az ə rbaycan Respublikası t ə r ə find ə n h ə l ə imzalanmamı ş dır v ə ratifikasiya edilm ə mi
dir. Bununla ə laq ə dar, GDQ m ə mnun
qalmı ş dır ki, hökum ə t daxilind ə n bu beyn ə lxalq s
ə n ə din imzalanması v ə
qanunvericiliyin ona uy ğ unla ş dırılması bar ə d
müzakir ə l ə r gedir. Bu s ə y d
ə st ə kl ə nir. GDQ vur ğ ulamaq ist ə yir ki, andlı iclasçılar v ə arbitrl ə rin rü
ş v ə tl ə
ə l ə alınmasının birm
ə nalı olaraq kriminalla ş dırılması üçün aydın qanunvericiliy ə ehtiyac olacaqdır. N ə
ə etibarı il ə , GDQ tövsiy ə edir ki, Konvensiyaya Ə lav ə Protokol mümkün q ə d ə r tez bir müdd ə td ə imzalanıb ratifikasiya edilsin v ə h ə min Protokolun 2,3,4,5 v ə 6- cı madd ə l ə rin ə uy ğ un olaraq yerli v ə xarici andlı iclasçı v ə arbitrl ə rin aktiv v ə passiv rü ş v ə tl ə ə l ə alınması kriminalla ş dırılsın. 56.
Korrupsiya xarakterli davranı ş ın müxt ə lif formalarına g ə ldikd
ə , Cinay
ə t M ə c ə ll ə sinin 312-ci madd ə si ancaq “verm ə k” terminind ə n, 311-ci madd ə is
ə “t
ə l ə b” v ə
“q ə bul etm ə ” terminl ə rind
ə n istifad ə edir. “T ə klif” v
ə “v
ə d”, habel ə “t
ə klifi v
ə ya v
ə di
q ə bul etm ə ” elementl ə ri ona gör ə d ə k ə narda qalır. S ə lahiyy
ə tli
şə xsl
ə r iddia edirl ə r ki,
bel ə h ə r ə k ə tl ə r Cinay
ə t M
ə c ə ll ə sinin 28/29-cu madd ə l ə ri il ə
ə laq
ə d ə 311/312-ci madd
ə l ə rl ə cinay ə t ə hazırlıq v ə cinay ə t etm
ə y ə c ə hd kimi (ba ş a çatmamı ş cinay
ə t)
qiym ə tl ə ndiril
ə r ə k m ə suliyy ə t ə s ə b ə b olur, amma bu iddianı t ə sdiq etm
ə k üçün heç bir m ə
ə m ə hökmü v ə ya presedent hüququ yoxdur. T ə crüb
ə si olan i ş çil
ə r d
ə
s ə lahiyy
ə tli
şə xsl
ə rin mövqeyini payla ş ırlar, lakin bel ə i
ş l ə r bar ə d ə hesabat ver ə
ə r v
ə onlardan b ə zil
ə ri korrupsiya cinay ə tl
rinin t ə qibinin asanla ş dırılması üçün bu elementl ə ri normalara daxil edilm ə sini t
ə klif etmi ş l
r. GDQ-nun Cinay ə t M ə c ə ll ə sinin 28 v ə 29-cu madd ə l ə ri il ə Konvensiyanın 2 v ə 3-cü madd ə l
rin ə müvafiq olaraq t ə klif, v ə d, t
ə klif v
ə ya v
ə din q
ə bul edilm ə sinin adekvat olaraq kriminalla ş dırılması bar ə d ə ciddi ş übh ə l ə ri mövcuddur. Xüsusil ə d ə , bu müdd ə alara
ə sas
ə n ba
ş a çatmayan bu cinay ə tl
r ancaq o zaman c ə zalandırılır ki, onlar “onu tör ə d ə n şə xsin irad ə sind ə n asılı olmayan s ə b
bl ə r ə gör
ə ba
ş a çatdırılmasın” v ə
ə ti tör
ə d ə n şə xs cinay ə t etm
ə kd ə n könüllü imtina etm ə sin. Bu şə rtl
ə r şə xsin öz t ə klifini v ə ya v ə dini geri götürdüyü bütün hallarda yerin ə yetirilmir. M ə s ə l ə n t ə klif
edil ə n şə xs t
ə r ə find ə n h ə l ə r ə dd edilm ə mi ş halda. Bundan ə lav ə , qeyd edilm ə lidir ki, ba ş a çatmayan cinay ə tl ə r ə gör ə c
ə zaların maksimum h ə ddi m
ə hdudla
ş dırılmı
ş dır.
Cinay ə t ə hazırlı ğ a gör
ə c
ə zanın müdd ə ti v
ə ya h
ə cmi Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin Xüsusi hiss ə sinin müvafiq madd ə sind
ə ba
ş a çatmı
ş cinay
ə t ə gör ə mü ə yy ə n edilmi ş daha ciddi c ə za növünün yuxarı h ə ddinin yarısından çox ola bilm ə z. Cinay
ə t etm
ə y ə c ə hd ə
gör ə c
ə zanın müdd ə ti v
ə ya h
ə cmi Cinay ə t M
ə c ə ll ə sinin Xüsusi hiss ə sinin müvafiq madd ə
ə ba
ş a çatmı
ş cinay
ə t ə gör ə mü ə yy ə n edilmi ş daha ciddi c ə za növünün yuxarı h ə ddinin dördd ə üçünd
ə n çox ola bilm ə z. GDQ -korrupsiya davranı ş ının bir sıra ə sas formalarında c ə zaların
ə h ə miyy ə tli d ə r ə c ə d ə m ə hdudla ş dırılmasından narahatlıq keçirir. Bütövlükd ə GDQ o fikird ə dir ki, t ə klif, v
ə d, t
ə klif v
ə ya v
ə din q
ə bul edilm ə si
aydın kriminalla ş dırılmalıdır ki, bu cür ə m ə ll ə r ə d ə rü ş v ə t t
ə l ə b etm ə k, q ə bul etm
ə k v
ə
verm ə k üçün n ə z
rd ə tutulmu ş qaydalar t ə tbiq olunmaqla hüquqi bo ş luqları aradan qaldırsın. Bu ə sas m ə s ə l ə d ə rü
ş v ə tl ə
ə l ə almaya qar ş ı qanunvericilik birm ə nalı
olmalıdır. Yuxarıda göst ə ril ə nl ə ri n ə z ə r ə alaraq, GDQ tövsiy ə edir ki, aktiv v Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|