- 35 -
idarəedilməsi
prosesinin təmin edilməsi; işçinin inkişafına əngəllər yaradan
səbəblərin aradan qaldırılması; karyera planlaşdırılmasının keyfiyyətinin
yüksəldilməsi; işçilərin karyera potensialının ölçülməsi və s.
İşgüzar karyeranın planlaşdırılması və ona nəzarət işçinin işə qəbul olunduğu
anından işdən azad olana qədər işçinin vəzifə sistemi və yaxud iş yeri üzrə şaquli və
üfüqi irəliləməsinin planlaşdırılmasını nəzərdə tutur.
K
aryeranın məqsədləri:
özünüqiymətləndirməyə imkan verən fəaliyyət növü ilə məşğul olmaq ;
İşçinin sağlamlığına yaxşı təsir göstərən, yaxşı istirahət
təşkil etməyə imkan
verən təbii şəraiti olan iş və ya vəzifə tutmaq;
İşçinin imkanlarını gücləndirən, inkişaf etdirən, eyni zamanda yaradıcı xarakter
daşıyan vəzifədə çalışmaq;
İşçiyə müəyyən müstəqillik imkanları verən işdə çalışmaq;
Vaxtında və qaneedilən məbləğdə ödənilən əmək haqqının olması və ya eyni
zamanda əlavə gəlirlər əldə etməyə imkan verən işdə işləmək;
İşçiyə təhsilini davam etdirməyə imkan verən vəzifədə çalışmaq;
Ailəli işçilərə (xanım işçilərə) uşaqların tərbiyəsi və ya ev təsərrüfatı ilə məşğul
olmağa zaman ayırmağa imkan yaradan iş və ya vəzifə.
Yaşla əlaqədar olaraq karyeranın məqsədləri dəyişdiyi kimi işçinin ixtisas
dərəcəsinin yüksəlməsi də karyeranın məqsədlərini dəyişdirə bilər. Karyeranın
məqsədlərinin
formalaşması
daimi
bir
prosesdir.
İşçi işə qəbul olunduğu andan etibarən karyerasının idarə etməsi haqqıda
düşünməlidir. İşçi işə götürülən zaman, ona təşkilatın tələbləri ilə bağlı eyni zamanda
onun da tələblərini formalaşdıran məqsədlərə uyğun suallar verməlidir.
İş prosesində karyeranı idarə edərkən, yadda saxlanması gərəkli olan proseslər
vardır: təşəbbüssüz və perspektivsiz
rəisin işinə vaxt sərf etmə, özünü təşəbbüskar,
operativ rəhbər üçün lazımlı etmək; biliyini genişləndirmək, yaxşı vərdişləri
- 36 -
mənimsəmək, vakant ola biləcək vəzifəyə özünü hazırlamaq, sənin karyerana kömək
edə biləcək başqa insanları tanımaq və dəyərləndirmək;
hər gün və hər həftə üçün
planın tərtib edilməsi, istənilən məşğuliyyət üçün yer ayırmaq;
Karyera İnkişaf Sistemi iki altsistemə ayrılır;
Karyeranın planlanması;
Karyeranın idarə edilməsi;.
Karyeranın planlanması - İşçilərin dəyərləri və ehtiyacları ilə iş təcrübələri və
fürsətləri arasında doğru əlaqənin qurulması məqsədilə problemlərin həll etdilməsi
və qərarların alınması müddətidir. Bu işçilərin işində daha xoşbəxt və məhsuldar
olmasını təmin edir. Gələcəyini təxmin edə bilən,
məqsədini ona görə təyin edən,
yüksək motivasiyaya sahib, özünü işinə həsr edən işçilər yaradır.
Karyeranın planlanması aşağıdakı prosesləri əhatə edir:
1. Fərdin bilik və bacarıqları, maraqları, qiymətləndirmə, güclü və zəif tərəfləri;
2. Təşkilat çərçivəsində karyera imkanlarının müəyyənləşdirilməsi;
3. Fərdin qısa, orta, uzunmüddətli hədəflərini müəyyən etmək;
4. Karyera planlarının hazırlanması;
5. Planların həyata keçirilməsi.
Karyeranın planlaşdırılması sisteminin əsas məqsədi, təşkilatda səmərəli
şəkildə peşə inkişafını planlaşdırmaq, mübadilə və yeniliklər əldə edə biləcək
kadrların işləməsinə köməklik edən bir insan resursları
idarəetmə sistemi
yaratmaqdır.
Sistemdən gözlənilən əsas fayda təşkilatın məqsədləri ilə işçilərin şəxsi
məqsədləri arasında motivasiyanı artırmaq və bununla da doğru iş mühitinin
yaradılması, işçi məmnuniyyəti, işin effektivliyi, səmərəliliyi
təmin etmək üçün
kömək etməkdir.
Bu baxımdan karyeranın planlaşdırılması sistemin düzgün qurulması və
səmərəli istifadəsi nəticəsində əldə ediləcək faydalar:
Müəssisənin insan resursları hədəfləri və siyasətinə uyğun olaraq kadrların
müxtəlif peşə inkişafı imkanları və öhdəliklərini, eləcə də müəssisədə iştirak
- 37 -
etdikləri gündən etibarən işçilərin istedadlarını, maraqlarını və potensiallarını
məlumatlandırılması;
Əvvəlcədən qurulmuş peşə inkişafı xəritələri vasitəsilə oxşar xüsusiyyətlərin
işçilərə uyğun məşğulluq və inkişaf imkanları təmin edilməsi;
Təşkilatın iş həyatının keyfiyyətinin artırılması üçün uyğun bir mühit
yaradılması;
İşçiilər arasında konstruktiv və məhsuldar rəqabət şəraitinin yaradılması;
İşçi qüvvəsinin iş səmərəsini artırılması;
ixtisaslı işçi heyətinə malik olmaq və işçilərin münasibətlərini qarşılıqlı faydalı
bir şəkildə təmin etmək üçün lazımi iş tənzimləmələrini həyata keçirilməsi.
Təşkilati Karyera Planlaşdırılması
Bütün Standart Korporativ Professional Proqressiv Prosedurların qurulması;
Mövcud vəzifə tariflərinin araşdırılması və hər bir mövqe üçün uyğun vəzifəli
xüsusiyyətlərin müəyyən edilməsi;
Hər bir vəzifə üçün iş prinsiplərin və
şərtlərin müəyyən edilməsi;
Giriş şərtlərini müəyyənləşdirilməsi;
Dönmə mövqeyinin dəyişdirilməsinin şərtlərini müəyyənləşdirilməsi;
Təyinatın dayandırılması prinsiplərinin və şərtlərinin müəyyən edilməsi;
Təyinatın şərtlərini müəyyənləşdirilməsi;
Alternativ xarakterli hərəkat seçiminin və şərtlərinin tanınması.
Fərdi karyera planlaşdırma mərhələlərini dörd alt başlıqda göstərmək
mümkündür.
Dostları ilə paylaş: