Nuriyeva Sevinc Qürbət qızı “Azərbaycanda fəaliyyət göstərən xidmət müəssisələrində işgüzar adaptasiya və kariyera sisteminin formalaşması”

Özünü qiymətləndirmə mərhələsi: karyeranın planlaşdırılmasının başlanğıcı 
fərdin özünü tanıması ilə başlayır. Fərdin karyera planlaması, fərdin ehtiyacları, 
dəyərləri,bilik və bacarıqları bilmək önəm kəsb edir. Bu mərhələdə fərd özünü 

---

- 38 - 
realist olaraq qiymətləndirməlidir. Bilik və bacarıqlarını, maraqlarını doğru analiz 
etməlidir. 
İmkanların müəyyənləşdirilməsi: Bu mərhələ fərdi, peşə, biznes, biznes və s. 
Daxildir Ətraf mühit haqqında məlumatlar daxildir. Fərdi alternativ peşələr, 
təşkilatlar və sektorlarda bu işıqda daha yüksək əmək haqqı əldə etmək mümkündür 
sosial yardım və xidmətlər, bilik və bacarığı artırmaq imkanı; karyera etmək yolun 
açıq olduğu və ya bir neçə maneə olduğu yerlərdə işğal və təşkilatlarınmüəyyən 
olacaq. 
Məqsədləri müəyyən etmək: Bu mərhələdə fərdlər alternativ peşələr, 
təşkilatlar və sektorlar haqqında məlumatlar toplayır. Hədəflərinə çatmaq
məqsədiylə ələdə etdiyi məlumatları dəyərləndirirərək daha yüksək əmək haqqı, daha 
çox sosial yardım ala biləcəyi və həmçinin kariyerasının irəlilətmə imkanlarının 
daha çox olduğu sahəyə müəssiyəyə üstünlük verir. Burada fərdin qarşısına qoyduğu 
məqsədin təyin edilməsi əsas götürülür. 
Planları hazırlaması: Bu mərhələdə fərd qarşısına qoyduğu hədəfə çatmaq 
üçün planlaşdırıdığı karyera qərarını tətbiq etməlidir. Bu qərar istiqamətində karyera 
planının həyata keçirilməsi üçün müvafiq, dəstəkləyici və perspektivli bir mühitin 
olması vacibdir. 
Fərdi Karyera Planlaşdırılması 
 Fərdi karyera, maraq və hədəflərin araşdırması, yığılmış nəticələrin şərhi; 
 Kariyeranın idarə edilməsi məqsədi işçi ilə görüş və əsas prosedurların 
müəyyən edilməsi, tələb olunan sənədlərin hazırlanması; 
 Sorğu və müsahibə formalarının hazırlanması; 
 Fərdi inkişafın planlaşdırması formalarının inkişafı; 
 Müsahibə prosedurunun əsaslarının hazırlanması. 

---

- 39 - 
Karyeranın planlaşdırılması üçün ən çox istifadə edilən üsulların başında: 
məsləhətləşmə seminarları, özünü inkişaf etdirən materiallar, kurslar, təlim 
seminarları gəlir. Karyera məsləhətçiləri müəssisələrdə karyeranın planlaşdırılmasını 
həyata keçirirlər.
Karyeranın planlaşdırılması adətən aşağıdakı məqsədlərə xidmət edir: 
 İnsan resurslarından effektiv istifadə 
 Işçilərin istəklərinə uyğun olaraq ən uyğun mövqeyə təyin edilmələri.
 işgüzar dəyərlərin qiymətləndirilməsi:
Effektiv karyeranın planlaşdırılması sistemi dörd əsas mərhələdən ibarətdir: 
 İnsan Resurslarının Planlaşdırılması: Bu mərhələin əsas məqsədi kadr təmin 
etmək, bu ehtiyacı bilmək və ehtiyacı təmin edə bilən insan resursları 
strategiyaları inkişaf etdirməkdir. 
 Fərdi qiymətləndirmə: Bu mərhələdə məqsəd karyeranın planlaşdırılması, 
işçinin 
maraqlarını, bacarıqlarını, gözləmələrini və bacarıqlarını 
qiymətləndirməkdir. 
 Karyeranın inkişafı: yaradılmış karyera strategiyasını tətbiqi İşçilər 
müəyyən fəaliyyətlərə tabe edilməsi, Biznes rotasiyası, seminarlar, bakalavr, 
yüksək Lisans proqramlarına pul dəstəyi bu fəaliyyətlərin nümunədir. 
Karyeranın planlaşdırılması prosesi baxımından digər mühüm məsələ işçinin 
karyera yolunun müəyyən edilməsidir. İşçi müəyyən edilmiş karyera yoluyla 
irəliləyərək məqsədlərinə nail ola bilər. Karyera yolları müəyyən edilərkən karyera 
xəritələrindən istifadə olunur. Karyera yolları bəzən karyera xəritələri hazırlanmadan 
öncə müəyyən olunur. Amma karyera xəritəsi əsasında karyera yollarının müəyyən 
edilməsi daha rahat və sistemli şəkildə həyata keçirməyə imkan verir.
Karyera xəritələrində bütün vəzifələr daxil olmaqla, göstərilən yollar
təşkilatın cədvəli kimi dəqiq müəyyən edilir. Bu mövqedən sonra hansı vəzifələrin 
alınması və lazımi təcrübə və səlahiyyətləri ola biləcək bir bucaq müəyyən edilir. 

---

- 40 - 
Karyera xəritələrində vəzifənin öhtəlikləri və məsuliyyətləri (iş vəzifə üçün tələb 
olunan ixtisaslar (iş tələbləri), təşkilatdakı mövqe, təşkilatın hansı mövqelərindən
hansı mövqelərinə qalxa biləcəyini, digər vəzifələrə köçürülə biləcəyi ifadə edilir. 
İşçilərin özləri üçün seçə biləcəyi dörd karyera yolu: