O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Nazorat savollari 
1.
Og‘ir yuklarni yuklashda ko‘llanuvchi statsionar va ko‘chma kranlar 
2.
Yuk qisqich jihozlari 
3.
Yuk ko‘targich jihozlari
 
4.
Transport yuklari qanday turlarga ajratiladi?
 
5.
Xavfliligi bo‘yicha yuklar necha guruhga ajratiladi?
 
6.
Yuk tamg‘alari nima maqsadda qo‘yiladi?
 
7.
Yuk transporti ishini qaysi ko‘rsatkichlar xarakterlaydi.
 
8.
Yuk oqimi nimani ifodalaydi?
 
9.
Yalpi yuk tashish deganda nima tushuniladi?
 
10.
Yuk punktlarida qanday ishlar baj
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

452
10-mavzu: Avtomobil transportida yuk tashish 
Asoslari 
Reja
: 
1.
Yuk 
2.
Tara va uning xizmati 
3.
Yukhosil etuvchi va yuk qabul etuvchi punktlar 
Tayanch so‘z va iboralar: 
yuk, netto, brutto, tara, nogabarit yuk, me’yoriy 
og‘irlikdagi yuk, og‘ir massali yuk,sochiluvchan yuk, uyib tashiluvchi yuk, xavfli 
yuk, uzun o‘lchamli yuk, supertara, markirovka, konteyner, taglik, yuk tashish hajmi, 
yuk oboroti, notekislik koeffitsienti, yuk hosil etuvchi, yuk qabul etuvchi, yuk oqimi 
 
 
1.
 
Yuk 
 
Yuk tashish ob’ektlariga kon qazilmalari va mahsulotga kayta ishlov berish 
sanoatlari, qurilishva savdo tashkilotlari, boshqa har xil ishlab chiqarishhamda uy joy 
ro‘zg‘orlari kiradi. Yuk deyilganda tashish uchun qabul qilingandan to uni egasiga 
topshirilgungacha buyumlar tushuniladi. Yuklar ayni buyum (tovar) va taralardan 
iborat bo‘lishi mumkin. Tashilgan yuklarning o‘lchami faqatgina tonna o‘lchamida 
bo‘ladi. Boshqa o‘lchamlar-litr, dona, kub metr kabilar-tonna o‘lchamiga o‘tkazilishi 
shart. Ko‘pchilikyuklar tarasiz tashiladi va ularni tarasiz tashish deyiladi. 
Yuk (tovar)ning sof og‘irligi netto, tara bilan birgalikdagi og‘irligi brutto, 
taraning o‘z og‘irligi - tara og‘irligi tushunchalari bilan yuritiladi. 
Tashishni tashkil etishda yuklar tonnalarda o‘lchanuvchi brutto og‘irligi bilan 
hisoblab boriladi. 
Ko‘pchilik 
yuklar atrof muhit ta’siriga moyildirlar. Ba’zi yuklar 
havoningnamligi ta’sirida korroziya (zanglash)ga moyildirlar; boshqalariga - tez 
buzuluvchi oziq-ovqat buyumlariga yuqori darajali harorat, sabzavot va ho‘l meva 
hamda boshqaba’zi bir yuklarga esasovuq havo ta’sir etadi.