O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

 5.3. Bojxona rasmiylashtiruvlari 

---

722
Tovarni jo‘natuvchi yoki qabul qiluvchi joylashgan yerdagi bojxona 
rasmiylashtiruvi joyini bojxona organi aniqlaydi, uO‘zbekiston Respublikasi davlat 
bojxona komiteti belgilagan bojxona organi ishi paytida amalga oshiriladi. 
Zarur 
hollarda 
bojxona 
rasmiylashtiriluvikiritilayotgan 
yuk 
bo‘yichaveterinariya, 
ekologiya, 
sanitariya 
yokiboshqa 
davlat 
nazoratlariO‘tkazilgandan keyin amalga oshiriladi. 
Bojxona rasmiylashtiruvi tugamasdan oldin qonunda ko‘rsatilgan holatlardan 
tashqari tovarlarbo‘yicha farmoyishni hyech kimbera olmaydi. 
Baxtsiz hodisa, tabiiy ofat yoki avariyalar bilan bog‘liq bo‘lgan 
holatlardaxayvonlar, tez buziladigan tovarlar, radioaktiv materiallar va yuklarni 
kiritish yoki chiqarishdagi bojxona rasmiylashtiruvi soddalashtirilgan turda 
yokiustuvorlik tartibida qilinadi. 
Bojxona rasmiylashtiriluvi amalga oshirilayotgan tovarlar bilan bog‘liq barcha 
zarurtexnik operasiyalarni, bojxona organi talabi bo‘yichachegaradan tovarlarni olib 
O‘tayotgan 
shaxs 
bajaradi. 
Bu 
operasiyalarga 
quyidagilar 
kiradi: 
transportirovka,O‘lchash yoki boshqa usulda sonini aniqlash, yuklash-tushirish 
ishlari, tovarlar qadog‘ini ochib ko‘rish, tovarlar bo‘lishi mumkin bo‘lganjoy va 
transport vositalarini, idishlarni va boshqa joylarni ochib ko‘rish. 
Bojxona organlari tekshirish uchun namuna va tovarlar nusxasini olishi 
mumkin. 
Bojxona rasmiylashtiruvi paytida O‘tkazilayotgan tovar yoki transport 
vositasiga aloqasi bo‘lgan shaxs qatnashish huquqiga ega. Bojxona organi talabi 
bo‘yicha ularning qatnashishi shart bo‘lishi mumkin. 
Tovar va transport vositalarini bojxona organiga ko‘rsatayotgan vaqtdabarcha 
mavjud hujjatlar, jumladan qisqa bojxona deklarasiyasi ham taqdim etiladi. Bojxona 
organi ruxsati bilan uning O‘rniga barcha zaruriy ma’lumotlarni O‘z ichiga olgan 
(O‘zbek yuk qabul qiluvchisi yoki jo‘natuvchi va tashuvchi nomi,transport 
vositasining raqami, nomi, turi; tovarning to‘liq nomi va uning soni) transport yoki 
boshqa tijorat xujjatlari (konosamentlar, nakladnoylar, schyot-fakturalar va x.k.) 
Ishlatilishi mumkin. 
Bojxona organiga tovarlar berilganvaqtdan va chiqarish vaqtigacha tovar va 
transport vositalari bojxona nazoratida bojxona va bo‘sh omborlarda vaqtinchalik 
saqlanib turiladi. 
Bojxona va bo‘sh omborlar – bojxona nazorati ostida tovarlarni saqlash uchun 
mo‘ljallanib, maxsus ajratilgan vaqurilgan xona yoki boshqa joylardir. 
Tovarlarningvaqtinchaliksaqlash rejimda bo‘lishi 2 oydan oshmasligi kerak. 
Vaqtinchalik saqlash ombori yukni xalqaro yo‘llarda tashib yetkazadigan transport 
vositasi uchun oxirgi yetib kelish punkti bo‘lib hisoblanadi. 
Tovar va transport vositalariningbojxona rasmiylashtiruvi bojxona organi 
tomonidan bojxona yuk deklarasiyasini qabul qilganva O‘zbekiston Respublikasi 

---

723
bojxona chegarasini kesib O‘tayotgandazarur bo‘lgan barcha hujjatlar va 
ma’lumotlarni ko‘rsatgan vaqtdan boshlab 10 kun ichidaamalga oshiriladi: 
-
Baxtsiz hodisalar, avariya va tabiiy ofatlar sodir bo‘lgandazarur 
bo‘ladigan tovarlar; 
-
Xayvonlar, tez buziladigan tovarlar, radioaktiv materiallar; 
-
Ommaviy informasiyalarmaqsadida qilinadigan xabarlar va boshqa 
materiallar; 
-
O‘zbekiston Respublikasining ijrochi va sud hokimiyati, qonunchilik 
oliy organlari nomiga yuborilgan tovarlar; 
- gumanitaryordam va boshqa shunga O‘xshash tovarlar sifatida qabul 
qilingan tovarlar. 
Yuqorida tilga olingan bojxona rasmiylashtiruvi 3 kun ichida , ya’ni 
soddalashtirilgan tartibda qilinishi kerak. 
Yukning bojxona deklarasiyasi, barcha tovarga hamroxlik qiluvchi 
hujjaatlar singaritashqi iqtisodiy faoliyat bo‘yicha tovarlarnomenklaturasi 
asosida to‘ldiriladi. Tovar nomenklaturasigabinoan har bitta tovar uni 
identifikasiya qiluvchi , O‘zining 9-belgili kodiga egadir. 
Yukning bojxona deklarasiyasi 6 –nusxada tayyorlanadi va u td1 
shakldagi6betli broshyuradan tashkil topib,unga raqam qo‘yiladi.U O‘zbekiston 
Respublikasiningdbk tasdiqlagan, “bojxona yuk deklarasiyasini to‘ldirish tartibi 
haqidagi yo‘riqnoma” asosida to‘ldiriladi. 
Deklarasiya, agar barcha tovarlarga bitta bojxona rejimi belgilangan bo‘lsa, 
bitta nomdagi tovarlarning har bir partiyasiga to‘ldiriladi. QO‘shimcha varaqlar 
(td2shakl) yana 3 ta nomdagi tovarlarni deklarasiya qilishga imkon beradi. Bitta 
bojxona yuk deklarasiyasiga 33 ta qo‘shimchavaraqlarni qo‘yish mumkin, ya’ni 
bitta deklarasiyada 100 tadan ko‘p bo‘lmagan tovarlar nomlari ko‘rsatiladi. 
Bojxona yuk deklarasiyasining nusxalari quyidagicha taqsimlanadi: 

1- nchisibojxona organida qoladi; 

2 - nchisiO‘zbekiston Respublikasi davlat bojxona komiteti statistik 
hisoboti uchun qoldiriladi; 

3-nchisideklarantga qaytariladi; 

4-nchisibojxona to‘lovlarini hisoblab boruvchi bojxona organiga; 

5-nchisi tovarlarni chiqarishda tovar-transport hujjatlari bilan birga 
ko‘zda tutilgan davlatga, yuklarning kirishida esa tovar oluvchiga qaytariladi; 

6-nchisi tovarlar eksportyori va importyori uchun. 
Deklarasiya xatolarsiz, yozuv mashinasida yoki prda to‘ldiriladi. Ba’zi 
holatlarda qo‘lda bosma harflar bilan to‘ldirish mumkin. 
Tuzatish zarurbo‘lgan hollarda noto‘g‘ri ma’lumotlar usti chiziladi va ustidan 
yoziladi yoki to‘g‘ri qilib qo‘shimcha yoziladi. Har bitta to‘g‘rilash deklarantning 
imzosi va muhri bilan tasdiqlanadi. 

---

724
Aytilgan ma’lumotlar yuqori qatorlarda takrorlanish holatlarida matnga ilova 
qilish mumkin. Ilova quyidagicha bo‘ladi: “qarang...” Va bu yillarga nisbatan 
qo‘llanilmaydi. 
Birorta qatorda joy yetishmagan hollarda bojxona yuk deklarasiyasi orqa 
tomonida zarur ma’lumotlar keltirilishi va u deklarantningimzo va muhri bilan 
tasdiqlanishiga yo‘l qo‘yiladi. Bunda tegishli qatorda belgi qo‘yiladi “orqa tomoniga 
qarang”. 
Agar tovarlarga iqtisodiy siyosat choralari qo‘llanilmasa va to‘lov va soliqlar 
solinmasa, undaqo‘shimcha varaq O‘rniga spesifikasiya ko‘rinishida tovarlar 
ro‘yxati, qadoqlash varag‘i va x.k.lar, tovarning nomi, va tashqi iqtisodiy faoliyat 
bo‘yicha tovarlar nomenklaturasi kodlari, soni, og‘irligi va bojxona narxi 
qo‘yiladi.Ba’zi holatlarda O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi va xalqaro 
shartnomalarga mos ravishdabojxona nazoratidan ozod etilishi mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi oliy majlis depo‘tatlari va O‘zbekiston Respublikasi 
vazirlar mahkamasi a’zolarining shaxsiy yuklari, ular hizmat vazifalarini bajarish 
bilan 
bog‘liq 
ravishda 
O‘zbekiston Respublikasi bojxona chegarasidan 
O‘tgandabojxona nazoratidan O‘tkazilmaydi. 
Hukumatlararo kelishuvga asosan chet el xavo kemalari, harbiy va harbiy 
transportxavo kemalari, shuningdek O‘zi yurib ketayotgan harbiy texnikalar bojxona 
nazoratidan ozod qilinadi. 
Bojxona organlari qonunga mos ravishda bojxona nazoratini O‘tkazish uchun 
yordam berishga mo‘taxassis va ekspertlarni jalb qilishi mumkin.
Bojxona nazorati O‘tkazish uchun ajratilgan hudud va xonaga, bojxona organi 
xodimlari,ularning mansabdor shaxslari hizmat guvohnomasi asosida va bojxona 
organi rahbarining buyrug‘i asosida ruxsat berilgan shaxslar (talaba-amaliyotchilar) 
kirishi mumkin. 
6.