O. A. Shermatov b. Z. Nosirov d. T. Islamova m. Ya. Qobulova d. B. Axmadaliyeva r. D. Imomov

18-MAVZU: QISHLOQ XO‘JALIGINI INTENSIVLASHTIRISHNING IQTISODIY ASOSLARI


Reja

1. 
   Qishloq xo‘jaliginiekstensivshakldarivojlantirishningmohiyati
   

18.2 Qishloq xo‘jaligini rivojlantirishning intensiv shaklining o‘ziga xos hususiyatlari
18.3.Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini intensivlashtirishning asosiy ko‘rsatkichlari.

Bozor munosabatlari iqtisodiѐtining hamma jabhalarini, jumladan, qishloq xo‘jaligini ham o‘zichiga oladi. Mazkur tizimda agrar munosabatlar alohida o‘rin tutadi.

Bozor tizimi agrar munosabatlarga yangicha mazmun beradi. Yerning tovarga aylanishi yerga xilma-xil mulkchilikning paydo bo‘lishi yerning tadbirkorlik ob’ekti bo‘lishi, yerning garovga qo‘yilishi nihoyat yer uchun pul shaklida renta undirilishi, agrobiznesning maxsus faoliyatturiga aylanishi bozor tizimi bilan bog‘liq. Yerdan tashqarida ishlab chiqarishning bo‘lishi mumkin emas.
Qishloq xo‘jaligi uchun yer asosiy ishlab chiqarish omili vazifasini o‘taydi, ma’lumki, qishloq xo‘jaligidagi ishlab chiqarish ikkiyoqlama harakterga ega: birinchidan, iqtisodiy jaraѐn bo‘lsa ya’ni inson mehnati natijasida yuz bersa, ikkinchidan, tabiiy biologik jaraѐn bo‘lib, mahsulot yetishtirish tabiiy omillarga masalan, o‘simlik ѐki hayvonlarda kechadigan biologik o‘zgarishlarga, iqlim sharoitiga, ob – havoning qanday kelishiga, tuproqning tabiiy xossalariga bog‘liq.
Qishloq xo‘jaligi insonning tabiatiga bo‘lgan munosabati bilan kishilarning o‘zaro munosabatlari yaxlitlikda borishini talab qiladi va iqtisodiѐtning agrar sektorini tashkil etadi.
Yer cheklangan, uni ishlab chiqarib bo‘lmaydi, ammo foydalanadigan yerlarga investitiya sarflab ko‘paytirish mumkin.
O‘zbeksitoniqtisodiѐtiningagrarsektorinirivojlantirishbozormunosabatlarigao‘tishningasosiyhalqiluvchibo‘g‘inidir. Qishloq xo‘jaligi respublika aholisini oziq-ovqat, meva-sabzavotlar, g‘alla, go‘sht va boshqa qishloq xo‘jaligi mahsulotlari bilan ta’minlanadi.
Qishloq xo‘jaligi o‘zining mahsulotini qayta ishlovchi va sotuvchi sohalar bilan, o‘ziga kerakli resurslarni yetkazib beruvchi sohalar bilan integratiyalashadi. Aytilgan sohalar yaxlitlikda amal qila boshlaydi, qishloq xo‘jaligi ham sanoat asosiga, ya’ni eng mukammal tehnologiya zamiriga ko‘chiriladi. Mehnat unumdorligi keskin oshib, faoliyat foydasi ko‘payadi. Qishloq xo‘jaligibirinchidan, aholi yetarli miqdorda sifatli oziq-ovqat bilan, sanoatni esa kafolatlangan tarzda xomashyo bilan ta’minlaydi.
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining rivojlanishi kengaytirilgan takroriy ishlab chiqarish qonuni asosida amalga oshadi.Bu rivojlanishga estensiv rivojlantirish va intensiv rivojlantirish yo‘llaridan foydalangan xolda erishiladi.