ham anlqlangan, ulam ing
ayrimlari nafas olganda, ayrimlari nafas chiqarganda
faollashadi.
Uzunchoq m iyaning dorsomedial va v entrolateral sohalarida jo y lash g an
quyidagi nafas neyronlari tiplari aniqlangan: 1)
erta inspirator neyronlari, nafas
olishning boshlanishida maksimal qo‘zg‘aIadi; 2 ) kechikuvchi inspirator neyronlar,
nafas olish o x irid a m aksim al q o ‘z g ‘a la d i; 3 ) to 'I iq inspirator n e y ro n la r,
inspiratsiyaning barcha vaqtida qo‘zg‘aladi. U zunchoq
miyaning katta qism ini
egallab turgan neyronlar ekspirator va inspirator neyronlardan iboratdir. Bu guruh
neyronlar qovurg‘alararo va qorin m uskullariga pastga tushuvchi tarm oqlarni
beradi. Orqa miyaning insprator neyronlari asosan II - VI ko‘krak, ekspirator
neyronlari esa VIII - X ko‘kraksegm entlaridayig‘i!gan.
Ventral guruh neyronlarining kaudal qismi faqat ekspirator neyronlardan iborat.
Barcha ekspirator neyronlardan orqa miyaga aksonlar boradi. Bulardan 40 %
ichki
qovurg‘alararo muskullami, 60% esa qorin muskullarini innervatsiya qiladi.
Nafas markazi neyronlari uch guruhga b o ‘linadi: I. Yuqori nafas yoMlarint
innervatsiya qiluvchi, nafas yollaridahavo harakatini boshqaruvchi neyronlar. 2. Orqa
miya motoneyronlari bilan sinaptik bog‘lar hosil qilib, nafas olish vachiqarish muskullari
ishlarini boshqaruvchi neyronlar. 3. Nafas markazini boshqa markaz neyronlari bilan
boglovchi propriobulbar neyronlar. Nafas ritmini boshqarishda ishtrrok etadi.
Varoliyev ko‘prigi sohasida nafas neyronlarining ikki yadrosi joylashgan: m e
dial parabraxial va Shatr(Kelliker) yadrosi. Agarhayvonlarda miyao'zagi Varoliyev
ko‘prigi ostidan kesib qo'yilsa, nafas harakatlari saqlanib qoladi. Faqat ajralgan
holda yuqoridan keluvchi impulslardan mahrum boMgan markaz, primitiv (oddiy)
nafas olishni ta ’minlaydi xolos. Uzoq nafas chiqarish, qisqa uzilib turuvchi nafas
olish bilan almashinib turadi. Uzluksiz ketma-ket nafas olish va chiqarishni bir-biri
bilan almashinib ritmik ishlashi uchun Varoliyev ko ‘prigi neyronlari ishtirok etishi
shart. V aroliyev ko'prigining
oldingi qism ida
Dostları ilə paylaş: