KHB02+ H f0 = H H B +0J+KHC0}
O 'pka
To'qima
7 1 - r a s m .
Gazlami
q o n d a
tashilishi, o'pka
v a to 'q im a la rd a g a z a lm a s h im iv i.
HCO j- ionlarining birqismi p lazm agao'tib natriy ionlari bilan birikadi, eritrotsit
ichiga esa xlor ionlari ion muvozanatini saqlash uchun o ‘tadi.
0 ‘pka kapiliarlarida venoz qondan C 0 2 ning bir qismi alveolaiarga o ‘tadi.
Alveoiyar xavoda C 0 2ning parsial bosim i venoz qondagi C 0 2 ning tarar.gligidan
pastrok bulgani uchun, C 0 2 kapilyarlardan alveoiyar havoga diffuziya yo'li bilan
o ‘tadi. B u quyidagi reaksiya bilan tushuntiriiadi:
H H B + O + K H C O ^K H B O + H fO ;
Hosil bo‘lgan karbonatkislotasi parchalanishini karboangidraza fermenti keskin
tezlashtii adi, natijada C 0 2 alveoiyar havoga o ‘tadi.
K arbonat angidridning qonga birikishi va uiidan ajralib ketishi uning qondagi
parsial tarangligiga bog‘liq. Karbonat angdridi dlssotsiatsiya egri ch izig ln i hosil
qilish uchun ordinata o ‘qiga qonga birikkan karbonat
angidridining hajmi
%
va
abbssissa o ‘qiga C 0 2 ning parsial tarangligi qo‘yi!adi.
Pastki egri chiziqdagi A nuqta C 0 2 ning 40
mm sim ust
ga teng bo‘lgan
tarangligiga, y a ’ni arterial qonda m avjud b o ‘lgan taranglikka to ‘g ‘ri keladi. Bu
256
qonda uning miqdori 52 hajm % bikarbonatlar holatida bo‘ladi. Yuqoridagi egri
chiziqning nuqtasi C 0 2ning 46
mm sim ust
ga teng bo‘lgan tarangligiga to ‘g‘ri
keladi. Venozqonda esa 58 hajm
% C 0 2
birikkan holda, yuqoridagi va pastdagi egri
chiziqning AV chizig‘i arterial qon venoz qonga
aylanayotganda va aksincha,
venoz qon arterial qonga aylanayotganda uning C 0 2 biriktirish xossasining
o'zgarishiga mos keladi.
T o ‘q im a la rd a g azlar alm ash in u v i. Katta qon aylanishi
doirasi kapillarlari
va to ‘qimalar orasida kislorod va karbonat angidridi gaziarining almashinuvi oddiy
diffuziya yo‘li bilan sodir boMadi. G azlam ing o‘tishi kapillar, to‘qim a va interstitsial
suyuqliklar orasidagi ulaming tarangligi farqi bo‘yicha amalga oshadi.
Kislorodning tarangligi uning iste’mol qilinadigan joylarida eng past b oladi.
Biologik oksidlanishjarayoni kechadiganjoy mitoxondriyalarda 0,5
Dostları ilə paylaş: