O. T. Husanov konstitutsiyaviy

1 Qarang: Prezident Sh. M irziyoyevning « 0 ‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi qabul
qilinganligining 25 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi m a’ruzasi*. //« X a lq s o ‘z b , 2017-yil
8-dekabr.
2 5 6

---

qilishini belgilovchi qoidalar ham mavjudki, bular ham Prezidentning burchini 
keltirib chiqaradi.
Agar qonun avvalgi qabul qilingan tahrirda tegishlicha Oliy Majlisning 
Qonunchilik palatasi deputatlari va Senati a’zolari umumiy sonining kamida 
uchdan ikki qismidan iborat ko‘pchilik ovozi bilan ma’qullansa, qonun Prezident 
tomonidan o‘n to‘rt kun ichida imzolanib, e’lon qilinishi shart. Bu ham 
Prezidentning konstitutsiyaviy mas’uliyatidir.
Konstitutsiyaning 93-moddasi oxirgi qismidagi: «Prezident o‘z vakolatlarini 
bajarishni davlat idoralariga yoki mansabdor shaxslarga topshirishga haqli 
emas», degan qoida ham Prezidentning mas’uliyatini keltirib chiqaradi.
Prezidentning eng muhim mas’uliyati Konstitutsiya va qonunlarga amal 
qilish bo‘lib, Konstitutsiyaning 15-moddasi qoidalari Prezidentga ham tegishlidir. 
Uning qabul qilgan, qiladigan normativ hujjatlari, Konstitutsiya normalari va 
qonunlariga zid bo‘lmasligi kerak.
6-§. 0 ‘zbekiston Prezidenti faoliyatining kafolatlari
Prezidentlik davlat va jamiyat hayotida eng muhim rol o‘ynaydigan, 
hokimiyat tizimida markaziy o‘rinda turadigan lavozimdir. Prezident millat faxri, 
ramzi hisoblanadi. Shuning uchun, Prezident o‘z vakolatlarini samarali, hech 
qanday to‘siqlarga uchramay, tazyiqlardan xoli olib borishi uchun Konstitutsiya 
va qonunlarda Prezidentlik faoliyati alohida tartibda muhofaza qilinadi.
Konstitutsiyaning 91-moddasi: «Prezident o‘z vazifasini bajarib turgan 
davrda boshqa haq to‘lanadigan lavozimni egallashi, vakillik organining deputati 
bo‘lishi, tadbirkorlik faoliyati bilan sh u g ‘ullanishi mumkin emas.
Prezidentning shaxsi daxlsizdir va qonun bilan muhofaza etiladi», - degan 
qoidani o‘rnatish bilan Prezident faoliyatini muhofaza qilish asosini yaratgan.
Barcha mamlakatlarda bo‘lgani kabi, 0 ‘zbekistonda ham, 2003-yil 25-aprelda 
« 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti faoliyatining asosiy kafolatlari to‘g ‘risida»gi 
Qonun qabul qilingan. U Prezident faoliyati uchun zarur tartiblar va kafolatlar 
yaratishni ko‘zda tutadi.
Qonunda Prezidentning daxlsizligi, uni muhofaza qilish (qo‘riqlash), 
faoliyatining ta ’minoti, uy-joy, tibbiy ta ’minoti belgilangan.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti daxlsizlik va im munitetga egadir. 
Daxlsizlik uning turar joyiga, xizmat xonalariga, yukiga, shaxsiy va transport 
vositalariga, yozishmalariga, aloqa vositalariga, tegishli hujjatlariga tatbiq 
etiladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti vakolatlarini bajarish bilan bog‘liq 
harakatlar uchun jinoiy va boshqa turdagi javobgarlikka tortilishi mumkin emas. 
Prezidentga nisbatan ushlab turish, so‘roq qilish, tintuv yoki shaxsiy ko‘zdan 
kechirish mumkin emas.
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining xavfsizligini ta ’minlash, qonun 
hujjatlarida belgilangan normalar va talablarga muvofiq, 0 ‘zbekiston Davlat 
xavfsizlik xizmati zimmasiga yuklanadi.
257

---

Prezidentning qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik qilinishiga, shuningdek, uning 
sha’ni, qadr-qimmatiga putur yetkazilishiga yo‘l qo‘yilmaydi, bunday holatlar 
sodir etilgan bo‘lsa, qonun bilan jazolanadi.
Prezidentning mehnatiga haq to‘lash qonun hujjatlarida belgilangan 
tartibda amalga oshiriladi. Unga muddati o‘ttiz olti ish kunidan iborat yillik haq 
to‘lanadigan ta ’til beriladi.
Prezident iste’foga chiqqach, umrbod Senat a’zosi bo‘lib qoladi.
Prezident Toshkent shahrida va Toshkent viloyatida qarorgohlarga ega. 
Prezident aloqa vositalarining barcha turi bilan ta ’minlanadi. Prezidentga 
avtotransport, shuningdek, mamlakat ichkarisi va chet ellarga qilinadigan 
safarlar uchun samolyot va vertolyot ajratiladi. Prezidentga bepul tibbiy xizmat 
ko‘rsatiladi va sanatoriya-kurortlarda davolanishi ta ’minlanadi. Yuqorida qayd 
qilinganidek, Prezident hayoti, sog‘lig‘i, sha’ni qonun bilan alohida muhofaza 
qilinadi. Prezident hayoti, sog‘lig‘i, sha’ni, obro‘siga qarshi qilingan harakatlar 
uchun 0 ‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 158-moddasida javobgarlik 
belgilangan.
Prezident faoliyatining asosiy kafolati qoidalari eks-Prezident (sobiq 
Prezident) va uning oila a’zolariga ham tatbiq qilinadi.