O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1 Kamoliddin Behzod 1445-yilda Hirotda hunarmand oilasida tavallud topdi.
Ota-onasidan juda erta ajraldi. U ni bolaligidayoq Hirotning mashhur musawiri
Amir Ruhillo (Mirak N aqqosh) o ‘z tarbiyasiga oldi. Hirotdagi Nigoriston san’at
dargohida naqqoshlik va miniatyura sirlarini o'rgandi. Tez orada zamonasining
mashhur musawiri b o‘lib tanildi. 1487-yilda Sulton Husayn Boyqaro saroyidagi
kutubxonaga boshchilik qildi. 1507-yildan e ’tiboran Hirotda Shayboniyxon saroyida
ishladi. 1522-yilda shoh Ismoil Safaviyning Tabrizdagi kutubxonasiga boshliq b o‘ldi.
1537-yilda Hirotda olam dan o ‘tdi. O'zidan o'ttizdan ortiq asarni meros qilib
qoldirdi.
270

---

jihatidan sharqona miniatyura san’atiga tegishli bo'lsada, maz­
mun jihatidan har qanday asar bilan raqobatlasha olar edi.
Portret janri nihoyatda murakkab bo‘lib, musawirdan inson 
tanasining anatomik qonuniyatlarini har tomonlama bilishni talab 
etadi. Bu borada Behzodning mahorati zamonasining an’analaridan 
ancha ilgarilab ketganiga guvoh bo‘lamiz. Shuning uchun ham, 
u yaratgan portretlar o‘z zamonasi kishilari haqida, ularni 
ijtimoiy qiyofasi xususida bizga ishonchli ma’lumotlar beradi. 
Chunonchi, «Alisher Navoiy», «Sulton Husayn Boyqaro», 
«Muhammad Shayboniyxon», «Abdurahmon Jomiy», ayniqsa, 
«Amir 
Temur» va boshqa
portretlar musawirning kamolot 
cho‘qqisidan dalolat beradi.
Kamoliddin Behzod Sharqning buyuk hukmdori iste’dodli 
sarkarda Amir Temur qiyofasini tasvirlashga katta e’tibor qarat- 
di. «Sohibqiron Amir Temurning bog‘dagi qabul marosimi»da 
Behzod Amir Temur qiyofasini shunday tasvirlaydi: Amir 
Temurning o‘ng tomonida yaqin kishilari, chap tomonida qabul 
marosimiga kelgan turli mamlakat elchilari o‘zlarining milliy 
kiyimlarida sohibqironga ta’zim qilib turibdilar. Amirlar, amirzo- 
dalar, saroy amaldorlari, xizmatkorlar orasida ushbu tantanaga 
ishtirok etish uchun kelgan arablar, hindlar, harbiylar va boshqa 
millatga mansub kishilar ham ko‘zga tashlanadi.
Behzod sohibqiron Amir Temur ijtimoiy qiyofasini tasvir- 
lash bilan cheklanib qolgani yo‘q. Balki uning o‘g‘illari, nabi- 
ralari, temuriy shahzodalar haqida ham miniatyuralar chizgan. 
Bunday holatni «Ov» deb nomlangan miniatyurasida yaqqol 
ko‘rish mumkin. 0 ‘sha ov manzarasi tasvirlangan miniatyurada 
sohibqironning nabirasi Mirzo Ulug‘bekning o‘g‘illari, shahzo­
dalar Abdulatif va Abdulaziz bilan tabiat qo'yniga qilgan sayo- 
hati katta ilhom bilan tasvirlangan1.
Kamoliddin Behzod insonning ruhiy-ma’naviy olami bilan 
uning tashqi qiyofasi orasidagi o'zaro aloqadorlikni tasvirlashga 
alohida e’tibor bergan. Bunday holatni uning «Sulton Husayn 
Boyqaro» asarida aniqroq ko‘rish mumkin. Asarda shohning tiz 
cho‘kib o‘tirgan holati tasvirlangan. Avvalo shuni ta’kidlash joizki, 
shohning liboslari gavdasiga mos. Chunonchi, boshidagi shohona