O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


Qarang: Кампанелла Т. Город солнца. М ., 1954, 46—48-betlar



Yüklə 3,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə78/318
tarix28.11.2023
ölçüsü3,66 Mb.
#169347
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   318
Inson falsafasi. Choriyev A

1 Qarang: Кампанелла Т. Город солнца. М ., 1954, 46—48-betlar.
116


3. MUSULMON FALSAFASIDA INSON TAFSIRI
Musulmon faylasuflari ham odam va olam orasidagi o‘zaro 
aloqadorlik muammolarini bilishga intildilar. Odam deb ataluvchi 
mavjudotni kim yaratgan? Odam qanday unsurlardan tashkil 
topgan? Odamning inson darajasiga ko‘tarilishi qanday sodir 
bo‘ladi? Insonning jismi bilan uning ruhiyati, ma’naviyati orasi­
dagi aloqadorlik mavjudmi? kabi savollarga javob topmoqchi 
bo‘ldilar. Turgan gapki, bunday savollarga javobni, eng awalo, 
musulmon faylasuflari «Qur’oni Karim»dan izladilar.
«Qur’oni Karim»ning yettinchi — «A’rof» surasining o‘n 
birinchi, o‘n ikkinchi, o‘n beshinchi — «Xijr» surasining yi- 
girma oltinchi oyatlarida dastlabki Odam (Odam Atoni) surati- 
ni, Olloh qora botqoqdan, ya’ni loydan yasaganligi1, keyin 
unga tiriklik, ya’ni jon ato etganligi, Momo Havo esa Odam 
Atoning «chap biqinidan» yaratilganligi xabar qilinadi. Islom 
qoidalariga muvofiq butun kishilik jamiyati Odam Ato bilan 
Momo Havodan tarqalgan. Rivoyatlarga qaraganda Odam Ato 
bilan Momo Havo bir ming-u qirq yosh umr ko‘ribdilar. Shu 
davr mobaynida, ulardan qirq bir farzand vujudga kelibdi. 0 ‘sha 
qirq bir farzanddan yigirma bir nafar o‘g‘il va yigirma nafar 
qiz tug‘ilibdi. Ulardan paydo bo£lgan nabiralar ming nafarga 
yetibdi2. Odam Ato o‘g‘lonlarining qirq mingga yetganini ko‘rib, 
dunyodan ko‘z yumibdi3.
Ko'rinib turibdiki, musulmon falsafasining inson to ‘g‘risidagi 
fikr-mulohazalari islom dinining paydo bo‘lishi (VI asrning bosh- 
lari) va uning shakllanishi bilan bog‘liq. Islom dinining vujudga 
kelishi Arabistonning Makka shahrida tavallud topgan, yirik din 
va davlat arbobi Muhammad ibn Abdulloh4 nomi bilan bog‘liq.
1 Qur’oni Karim. Toshkent, 1992, 101, 181-betlar.

Yüklə 3,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   318




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin