Obidjon karimov

Foydalanilgan adabiyotlar
1. T. Boboyev«Adabiyot shunoslik asoslari» Toshkent 2002-yil
2. X. Umurov «Adabiyotshunoslik nazariyasi» 2005-yil
3. B. To ‘qliyev«Adabiyot xrestomatiyasi»
4. N.Rahmonov «О ‘zbek mumtoz adabiyoti namunalari»
5. O.Nosirov, S. Jamalov, M.Ziyariddinov «O'zbek klassik she’riyati
janrlari»
6. A. Qosimov, Q . Yo ‘Idashev «Adabiyot» darsligi
7. «Adabiyotshunoslik» ma'ruzalar matni.
54

---

8-MAVZU: RUBOIY VA TUYUQ JANRLARI
Reja:
1 .Ruboiyning jan r xususiyatlari: hajm, qofiya, vazn.
2.Ruboiyning qofiyalanishiga k o ‘ra turlari: 
ruboiyi xosa; ruboiyi tarona.
3.Sharq ruboiyoti va o ‘zbek ruboiylari.
4.Tuyuq janri, uning o ‘ziga xos xususiyatlari.
5.Navoiy va Bobur tuyuq haqida.
6.0 ‘zbek tuyuqchiligi tarixi.
Ruboiy arabcha so‘z bo‘lib, «to'rtlik» degan ma'noni anglatadi. 
Poetik istiloh sifatida esa to‘rt misradan iborat, a-a-b-a yoki a-a-a-a 
tarzida qofiyalanib keluvchi o ‘ziga xos vaznda yozilgan mustaqil 
she'r ruboiy deyiladi.
Ruboiy dastlab fors-tojik she'riyatida R o‘dakiy ijodida paydo 
bo‘ldi. Bu jan r arab adabiyotidan ham o ‘rin oldi. Unga to ‘rtliklar 
asos bo‘ldi. O 'zbek mumtoz she'riyatida ruboiyning poetik shaklida 
bir tomondan, fors-tojik tilidagi ruboiylar, ikkinchi tomondan, 
o ‘zbek xalq she'riyati muhim asos bo'ldi. 0 ‘zbek xalq og‘zaki 
ijodida ruboiyga o ‘xshab ketadigan asarlar qadimdan buyon 
mavjuddir. 0 ‘zbek folkloridagi ko‘pgina qadimiy lirik she'rlar shakl 
jihatdan ruboiyni eslatadi. Bunga «Devonu lug‘otit- turk»dagi 
ko‘pgina to ‘rtliklar misol bo ‘la oladi.
Ruboiy va uning shakliy-poetik xususiyatlari to ‘g ‘risida o ‘tmish 
olimlari va hozirgi adabiyotshunoslar qimmatli fikr-mulohazalami 
bildirganlar. Zahiriddin Muhammad Bobur hazaj bahrining «а...» va 
«а...» shajaralaridagi 24 shu'bani ko‘rsatgan.