Oila va jamiyatning o`zaro ijtimoiy siyosiy va ma`naviy munosabatlari

Axborot va kommunikatsiya.
Ma'naviy ishlab chiqarishning axborot 
almashinuviga bo„lgan ehtiyojlarni qondirishga qaratilgan sohalari mavjud. Bu 
avvalo aholiga to„g„ridan-to„g„ri axborot berish vositalaridir. Qadimda bular 

---

9 
podsholarning farmonlarini maydonlarda o„qib eshittirgan jarchilar, voizlar, 
shoirlar va baxshilar, masxarabozlar, teatr, shuningdek yozma adabiyot bo„lgan. 
Keyinchalik, axborot texnika vositalari rivojlanishi bilan ma'naviy muloqotga 
bo„lgan ehtiyojlar bosma nashrlar (kitoblar, gazetalar, jurnallar) bilan qondirilgan, 
so„ng radio, kino, televidenie, ya'ni hozirgi ko„rinishdagi ommaviy axborot 
vositalari (OAV) paydo bo„lgan. Hozirgi sharoitda ommaviy axborot vositalari o„z 
mahsulotini ishlab chiqaradigan va uni bozorda sotadigan sanoatning alohida 
tipidir.
Ommaviy axborot vositalarining rivojlanishi odamlarning bevosita shaxsiy 
va kollektiv muloqotiga bo„lgan ehtiyojga chek qo„ymaydi. Mazkur ehtiyoj 
butunlay boshqa vositalar bilan va o„zga sharoitda (uyda yoki teatrda, o„quv 
auditoriyasida yoki yozishmalar orqali va h.k.) qondiriladi. Shunga qaramay 
ommaviy axborot vositalari hozirgi jamiyatda ma'naviy muloqotning muhim 
elementi hisoblanadi.
Ilmiy adabiyotlarda va kundalik nutqda «axborot» va «kommunikatsiya» 
tushunchalari ko„pincha sinonimlar sifatida ishlatiladi. Ammo ma'naviy 
muloqotning mazkur hodisalari amalda har xil ma'noni anglatadi. 
Axborot deganda 
yangi bilimni aks ettiradigan va mazkur axborotni idrok etuvchi shaxs yoki guruh 
xulq-atvorini o‘zgartiradigan xabar tushuniladi
. 
Kommunikatsiya
 
- g‘oyalar, 
qarashlar, baholar almashinuvini nazarda tutadigan ma'naviy muloqot turi. U 
odamlar o‘rtasida hamjihatlikning mavjudligi bilan belgilanadi.
Insonga ta'lim va tarbiya berish ma'naviy ishlab chiqarishning alohida sohasi 
hisoblanadi. Jamiyatda ta'lim va tarbiya muassasalarining tarmoqlangan tizimi: , 
bolalar maktabgacha tarbiya muassasalari, maktab ta'limining turli-tuman shakllari: 
kollejlar, pansionatlar, internatlar oliy o„quv yurtlari tashkil etiladi. Axloqiy va 
estetik tarbiya berish, dunyoqarashni shakllantirish o„quvchilar ongida dunyoning 
ilmiy manzarasini shakllantirish yo„li bilan, shuningdek san'at, falsafa va diniy 
muassasalar yordamida amalga oshiriladi. Tarbiyalash funksiyasini oila, do„stlar va 
tanish-bilishlar davrasi, davlat muassasalari, huquqiy tartibot organlari, shuningdek 
ommaviy axborot vositalari bajaradi.

---

10 
Ijtimoiy ong ma'naviy kichik tizimning bosh bo„g„ini hisoblanadi. U 
bilimlar, g„oyalar, qarashlar, fikrlar, dunyoqarashga doir mo„ljallar, qadriyatlar va 
hokazolarning butun rang-barangligida namoyon bo„ladi.