Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Наманган давлат университети

Darslarni tahlil etish maqsadlari
Darslar aniq maqsad asosida kuzatilishi va tahlil qilinishi lozim. SHundagina 
natijasi samarali bo‘ladi va o‘quv jarayoni yuzasidan aniq xulosa chiqarish 
imkonini beradi. Dars tahlilida tizimsizlik, aniq bir maqsadning yo‘qligi, darsga 
tasodifan qatnashish, darsni chuqur tahlil qila olmaslik, o‘qituvchiga amaliy 
yordam ko‘rsata olmaslik esa darslar sifatining va saviyasining pasayib ketishiga 
olib keladi.

---

Darslarni tahlil qilish faqatgina metodik ahamiyatga ega bo‘lmay, balki 
maktabda o‘quv-tarbiya jarayoniga rahbarlik va nazoratning muhim shakllaridan 
biridir. O‘qituvchi darsini kuzatish va tahlil qilish amaliyotining tizimli amalga 
oshirilishi darslarni qiyoslash va yo‘l qo‘yilgan xatolarning bartaraf etilganligini 
aniqlash imkoniyatini beradi. O‘qituvchilarning o‘zaro dars kuzatishi tajriba 
almashinuv jarayoni bo‘lib, dars o‘tayotgan o‘qituvchi bor mahoratini ishga solib, 
yuqori ishchanlik bilan faoliyat ko‘rsatsa, tahlil qiluvchi o‘qituvchi esa taklif va 
mulohazalar berish orqali tajribasini boyitadi, metodik malakasini oshiradi.
Dars tahlili o‘quv mashg‘ulotini kuzatish, o‘rganish shaklida olib boriladi. 
SHu o‘rinda savol tug‘iladi. O‘qituvchining darsi kim tomonidan kuzatilishi 
lozim? Qanday maqsad bilan kuzatiladi va tahlil qilinadi? O‘qituvchining darsi 
viloyat XTB, tuman, xalq ta’limi bo‘limi, ta’lim muassasalari rahbarlari, 
xodimlari, metodistlar va o‘qituvchilar tomonida kuzatiladi va tahlil qilinadi.
Buning uchun, eng avvalo, darsga kirishdan maqsad nimadan iborat 
ekanligini aniqlab olish zarur. Dars quyidagi maqsadda kuzatiladi va tahlil 
qilinadi:

ta’lim va tarbiya jarayoni sifatini aniqlash;



o‘qituvchining pedagogik mahoratini oshirishga yordam berish;



ilg‘or ish usullari va metodlarini o‘rganish va ommalashtirish;



o‘qituvchilarning o‘zaro tajriba almashishi;



o‘quvchilarning bilimi va tarbiyalanganlik darajasini aniqlash;



ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish;



o‘quvchilarning bilish faoliyatini o‘rganish;



dars jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan xato va kamchiliklarning 
oldini olish, o‘qituvchiga amaliy va metodik yordam ko‘rsatish;



ta’lim-tarbiya jarayonida o‘quvchilar psixologik xususiyatlarini o‘ziga 
xosligini e’tiborga olish;



darsda o‘quvchilarni faollashtirish va mavzuni o‘zlashtirishlarini 
e’tiborga olinganligi
.


Dars - o‘quv jarayonining juda ko‘p ta’lim-tarbiya qirralarini hal qiluvchi 
asos hisoblanadi. SHunga ko‘ra darsni kuzatuvchi va tahlil qiluvchilardan maxsus 
tayyorgarlik ko‘rish talab etiladi.

