Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Наманган давлат университети

 
Nazorat savollari.
1.
Kompyuter grafikasi nimani o‘rganadi? 
2.
Kompyuter grafikasi bobiga oid mavzularni o‘qitishda nimalarga 
e’tibor beriladi? Metodlardan namuna keltiring. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8- AMALIY MASHG‘ULOT:
Informatika va axborot texnologiyalari fanini o‘qitishda aralash 
ta’lim elementlaridan foydalanish usullari (blended 
learning)

---

Ishdan maqsad: 
Tinglovchilarning aralash ta’lim va uning
 
xususiyatlari 
xaqidagi kompetensiyalarini informatika va AT fani misolida rivojlantirish.
Zamonaviy ta’limda ilg‘or xorijiy tajribalar blended learning (aralash o‘qitish). 
Axborot texnologiyalari ta’limning turli yangi ko‘rinishlarini taklif etmoqda, 
xususan keyingi vaqtlarda modulli ta’lim tizimida majmuaviy yondashuv tamoyili 
kuchayib bormoqda. Unda turli shakl, usullar moslashtirilgan holda joylashtirilishi 
aralash ta’limning innovatsiya sifatida kirib kelishiga sabab bo‘ldi.
Deklan Bern "blended learning" (aralash ta’lim) haqida shunday deydi –“ushbu 
ta’lim boy pedagogik tajribadan samarali foydalanishga qaratilgan”. Bunday 
yondashuv axborotni taqdim etishda turli uslubiyotlardan foydalanishni, ta’limni 
tashkil etishda va ta’lim jarayonida axborot texnologiyalari, yakka tarzda va 
guruhlarda an’anaviy faoliyatni tashkil etishga asoslanishi mumkin. Bunday turlicha 
yondashuv o‘quvchini charchatmaydi va o‘qishga bo‘lgan motivlarini kuchaytiradi.
Asosiy masala - tanlangan uslubiyotlarning o‘zaro mutanosibligini ta’minlash 
va kam harajat asosida yuqori samaradorlikka erishish hisoblanadi.
Bugungi kunda blended learning kunduzgi an’anaviy ta’lim va masofaviy 
ta’limning unsurlari kombinatsiyasi hisoblanib, bunda an’anaviy metodika va yangi 
texnologiyalarni uyg‘unlashtirishga imkon yaratiladi. Bu tizimda o‘qituvchi ta’lim 
markazida qoladi va internet imkoniyatlaridan keng va samarali foydalanadi. 
Blended learning masofaviy ta’lim (Distance learning), sinf xonada ta’lim (Fake-to-
Fake learning) va internet orqali ta’lim (Online learning)dan iborat.
Vebinar metodi: Bugun masofaviy ta’limning yana bir turi «webinar» (1998 
yilda bu termin muloqatga kiritildi) texnologiya vujudga keldi. Vebinar 
texnologiya o‘qitishni web –texnologiya asosida interaktiv holda tashkil etishni 
nazarda tutadi. Bu texnologiya nafaqat tinglovchilarga axborotni etkazadi, balki 
ular bilan muloqotga kirishish (og‘zaki, yozma) imkonini yaratadi, ya’ni seminar 
ko‘rinishida fikrlarni almashish, o‘z fikrini bayon etish mumkin. Boshqacha qilib 
aytganda internet tarmog‘i asosida tashkil etiluvchi ta’lim ham sub’ekt-sub’ekt 
paradigmasiga o‘tmoqda.
Vebinar usulida dars seminar yoki konferensiya Internet orqali bir vaqtda 
hozir bo‘lgan tinglovchilar bilan audio video (va avvalgi postlarda sanab o‘tilgan 
ko‘plab interaktiv imkoniyatlar) bilan jonli olib borilib ushbu dars keyingi 
foydalanishlar uchun yozib olinishi mumkin bo‘lsa-da, butun o‘quv yoki kurs 
jarayonidagi darslar yagona platforma doirasida o‘zaro uzviy bog‘lanmaydi, ya’ni 
alohida-alohida bir martalik darslar bo‘ladi deyish mumkin.
Evristik o‘qitish metodi: Evristik o‘qitish metodini qo‘llashda o‘qituvchi 
o‘quvchilar bilan hamkorlikda hal etilishi zarur bo‘lgan masalani aniqlab 
oladi.O‘quvchilar esa mustaqil ravishda taklif etilgan masalani tadqiq etish 
jarayonida zaruriy bilimlarni o‘zlashtirib oladilar va uning echimi bo‘yicha 
boshqa vaziyatlar bilan taqqoslaydi. O‘rnatilgan masalani echish davomida 

---

o‘quvchilar ilmiy bilish metodlarini o‘zlashtirib tadqiqotchilik faoliyatini olib 
borish ko‘nikmasi tajribasini egallaydilar.
Ta’lim jarayonida tadqiqotchilik o‘qitish metodini qo‘llashda o‘qituvchi va 
o‘quvchilar tomonidan quyidagi harakatlar amalga oshiriladi: 
Evristik metod o‘qituvchilardan ijodiy xususiyat kasb etuvchi yuqori darajadagi 
bilish faoliyatini tashkil eta olish ko‘nikma va malakalariga ega bo‘lishni taqozo etadi. 
Buning natijasida o‘quvchilar mustaqil ravishda yangi bilimlarni o‘zlashtira oladilar. 
Ular odatda yuqori sinf o‘quvchilarining o‘zlashtirish darajalarini hisobga olgan holda 
ma’lum holatlarda qo‘llaniladi.
Ushbu metodlardan boshlang‘ich sinflarda foydalanish amaliyotchi-
o‘qituvchilarning fikrlariga ko‘ra birmuncha murakkab hisoblanadi. Biroq uzluksiz 
ta’lim tizimiga shaxsga yo‘naltirilgan ta’limni faol joriy etishga yo‘naltirilgan ijtimoiy 
harakat amalga oshirilayotgan mavjud sharoitda ushbu yo‘nalishdagi loyihalarni 
tayyorlash o‘ziga xos dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib bormoqda. SHunga qaramasdan 
bu tasnif maktab amaliyotida birmuncha keng tarqalgan va pedagogik hamjamiyat 
tomonidan e’tirof etilgan. SHuningdek, buyuk didakt I.YA.Lerner asarlari asosida 
ilmiy tadqiqot ham amalga oshirilgan.
Xorij ta’lim tajribasida differensial, integrativ va masofaviy ta’lim masalalari. 
Insoniyat jamiyatining hozirgi zamon rivojlanish darajasi mustaqil respublikamiz 
ijtimoiy hayotining barcha sohalarida amalga oshirilayotgan tub o‘zgarishlarda o‘z 
aksini topmoqda. Bunday o‘zgarishlar shak-shubhasiz, barkamol shaxsni tarkib 
toptirish bilan chambarchas bog‘liq. Aynan ana shu masala "Ta’lim to‘g‘risida"gi 
Qonun va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” da o‘z aksini topgan.
Bugungi kunda insoniyat jamiyati, shuningdek, mustaqil respublikamiz xalqi 
oldida 
turgan 
ijtimoiy-iqtisodiy, 
g‘oyaviy-siyosiy, 
ta’limiy-tarbiyaviy 
muammolarning echimini topish tabiiy, ijtimoiy, texnik fanlarni o‘zaro aloqadorligi 
va o‘zaro munosabatlariga bog‘liq.
CHunki, ularning barchasi mohiyati, mazmuni, tabiati, shakli va ko‘lamiga ko‘ra 
tizimlilik xarakteriga ega bo‘lib, ularga aynan mos yondashuv yordamida tadqiq