Ona tili-11 sinf indd

3-topshiriq.
Tagiga chizilgan so‘zlarga asoslanib, so‘zlovchining hudu-
diy mansubligini aniqlang. 
1. Oka, unaqa vaqtim yo‘q, – dedi shofyor. – Nochorlikdan chiqo-
vuz-de. (Sh. Xolmirzayev) 2. Bundan kattakaniyam bor. Apasiyam bor. 
(Sh. Xolmirzayev) 3. Bugun Aravonda katta uloq, deng, ashaqqa borish 
kerak. Endiyla jo‘naymiz, deb turuvdik. (Tohir Malik) 4. Ertaga bizniki-
ga nonushta qilsak. (Said Ahmad) 5. Bundaychikin polvonni yana qaytib 
davraga yonoshtirmaslik kerak! (Tog‘ay Murod)
Sh. Rahmatullayevning «O‘zbek tilining izohli frazeologik lug‘a-
ti» 
dan olingan quyidagi iboralarning izohlarini esda tuting. Ular 
ishtirokida gaplar tuzing.
Boshi shishmoq
O‘ylayverib gangimoq. Ma’nodoshi: 
boshi qotmoq; 
miyasi g‘ovlab ketmoq.
Enka-tenkasi chiqmoq
1. Qiynalib ketmoq. Varianti: 
enka-tenka-
sini chiqarmoq.
2. To‘satdan qattiq qo‘rqmoq.
4-topshiriq.
Matnni ko‘chiring. Undagi badiiy maqsad bilan voqelan-
gan adabiy me’yordan chekinish holatlarini izohlang.
– Kechirasiz, Quvvatjon, – deb yana gap qotdi Gulsara. – Pisa-
tellarning dachasi bor, deb eshitardim. «Dam olish uyi»ga o‘xshiydimi? 
Boya biznesmenlar ham ko‘p dediyiz. Demak, sanatoriy tipida?
– Farq qiladi, – dedim. – Uning nomi to‘lasicha: «Yozuvchilarning 
ijod va istirohat bog‘i» deyiladi. Uch qavatli imorat... Ko‘pchilik xonalari 
bir kishilik. Yashash, ishlash uchun sharoit bor... 

---

57
– O, yaxshi ekan. Yozda Toshkentda nafas obo‘miy qoladi... Bila-
siz-ku o‘ziyiz?
– Ha.
– Ponyatno, – deb qo‘ydi Gulsara. Keyin yana so‘radi: – Bizni 
begona deb...
– O‘-o‘, yo‘q. Unaqangi temir qoidalar bizda yo‘q... Umuman, 
Uyush 
mamizdayam ilgaritdan qandaydir demokratiya bor edi. 
– E-e, yozuvchilaringiz ham bir-birini juda qamatishgan ekan, – dedi 
Tavakkal.
– Ha, – dedim. – Afsuski, shunday bo‘lgan... (Sh. Xolmirzayev)