O’quv yilida o’rta ta’lim uchun

24-bilet biologiya 

 

1 )Uglevodlar tabiatda keng tarqalgan organik birikmalar bo'lib, ular 

umumiy Cn (IH2 

0) 

 m formula bilan ifodalanadi. "Uglevod" a^ma sining nomi tarkibidagi vodorod va 

kislorodning o'zaro nisbati xud di suv molekulasiga o'xshashligidan kelib chiqqan. 

Uglevodlar tirik organizmlar hayotida muhim ahamiyatga ega birikmalardir. Ular oqsillar, 

nuklein kislotalarva yog'larni hosil 

bo'lishida alohida ahamiyatga ega. Uglevodlarning ko'pchili gi o'simliklarda zaxira modda 

sifatida to'planadi. Masalan, paxta tolasini, kanop o'simligi po'stlog'ini sellyuloza deb ataluvchi 

polisaxarid tashkil qiladi. Kraxmal esa o'simliklarning ildizmeva larida, tugunaklarida va donli 

o'simliklarning urug'larida zaxira modda sifatida to'planadi. 

Hayvon hujayralarida uglevodlarning miqdori kam bo'lib, 1-2 foizni, ba’zan jigar va muskul 

hujayralarida 5 foizni tashkil qiladi. 

0'simlik hujayralarida esa uglevodlar ko'p miqdorda uchraydi va 

ayrim hollarda o'simliklarning quruq massasining 95 foizi uglevod dan (paxta tolasida) iborat 

bo'ladi. 

Uglevodlar 

uglerod,  vodorod  va 

kisloroddan  tarkib 

topgan or 

ganik

 

birikmalardir, shuningdek, 

---

Telegram: @imtihonlar_kanali_uz                                            Bot: @imtihonuzb_bot 

Telegram: @imtihonlar_kanali_uz                                            Bot: @imtihonuzb_bot 

 

uglevodlarning ko'pchilik qismida 

vodorod atomlari soni kislorod atomlari sonidan ikki baravar ortiq bo'ladi.Uglevodlar oddiy va 

murakkab bo'ladi. Oddiy uglevodlar mono - saxaridlar, murakkab uglevodlar esa polisaxaridlar 

deb ataladi. 

2) 

0dam irsiyatini o'rganish usullari. Odam irsiyatini o'rganish 

anchagina qiyinchiliklartug'diradi. Ma’lumki, eksperimental genetika usullarini odamga tatbiq 

etib bo'lmaydi. Odam sekinlik bilan 

rivojlanib, ancha kech balog'atga yetadi. Bir oilaning ko'radigan 

farzandlari  soni  nisbatan  kam  bo'ladi.  Bunday  hollar  odam  irsiyatini  o'rganishga  qiyinchilik 

tug'diradi.  Odam  genetikasini  o'rganish  da  quyidagi  asosiy:  geneologik,  egizaklar,  sitogenetik, 

biokimyo viy, populyatsion, ontogenetik usullardan keng foydalaniladi 

Geneologik (shajara) usuli,Egizaklar usuli,Sitogenetik usul,IMolekular genetik 

usul,E3iokimyoviy usul. 

3) 

810/180=4.5*2800=12600kkj.