Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари

 
3. Polimetilmetakrilatning depolimerlanishi.
Probirkaga organik shisha 
kukunidan 5–6 g solib, og`zini gaz chiqarish nayi o`rnatilgan probka bilan 
bekiting. Gaz chiqarish nayining uchiga yana 20–30 sm uzunlikdagi shisha nay 
(diametri kattaroq) ulang. Nayning ikkinchi uchini probirka –yig`gichning tubiga 
tushiring. Probirkani avval ehtiyotlik bilan, keyin qattiq qizdiring. Qizdirayotganda 
alanga bilan probirka devorlarini aylantirib turing. Probirkadagi polimer 
yo`qolguncha qizdirishni davom ettiring. Yig`gichda sariq rangli suyuqlik 
yig`ilishiga e`tibor bering. Olinadigan metilmetakrilatning miqdori 5–5,5 g. Uni 
tozalash uchun 98–101°C da qayta haydang: 

---

Reaktsiya mahsulotida qo’shbog’ borligini isbotlashuchun undan probirkaga ikki 
tomchi olib, ustiga 1 tomchi bromli suv tomizing. Bromli suvning rangsizlanishini 
kuzating: 
Tozalangan metilmetakrilatdan keyingi tajribalarda foydalaning. 
 
4. Metilmetakrilatning polimerlanishi.
Oldingi tajribada hosil qilingan 
metilmetakrilatdan probirkaga 2–3 ml quyib olib, unga 6–9 tomchi pergidrol’ (30%) 
yoki bir necha bo`lak benzoil peroksid
3
kristallaridan solib, probirkani chayqating. 
Keyin bir soat davomida 100-120°C da qizdiring. Hosil bo`lgan aralashmani tez-tez 
aralashtirib turing. (Benzoil peroksid olingan bo`lsa, suv hammomida 80–90° C da 
40–50 minut qizdirish kerak). Probirkadagi suyuqlikning quyuqlashayotganiga 
e`tibor bering. Qizdirish nihoyasiga etgach, probirkani soviting. Quyuq suyuqlik 
qattiq tiniq massaga aylanadi. Agar qattiq massa hosil bo`lmasa, probirkaga ozroq 
vodorod peroksid qo`shib, yana oldingi ishlarni takrorlang. SHishasimon 
tiniq massani probirkani sindirib ajratib olish mumkin. 
a) 
Olingan tiniq massa (polimetilmetakrilat)dan pintset bilan kichkina bir 
bo`lak olib, alangaga tuting. Polimetilmetakrilatning suyuqlanmasdan, avval zangori 
rangli, keyin yorug` alanga berib yonishini kuzating. 
b) 
Ikkita 
probirkaga 
polimetilmetakrilatning 
kichik 
bo`lagidan 
solib, biriga benzol, ikkinchisiga xloroform qo`shib chayqating. To`la erish 
kuzatiladimi?