Органик кимё лабораториясида ишлаш қоидалари

Anilinning va anilin tuzlarining suv a eruvchanligi. Anilinda asos хossalari 
borligini isbotlash.
 
Anilin suvda yomon eriydi. Uning suvdagi to’yingan eritmasida 16° S da 3°6
gacha anilin bo’ladi. 
Probirkaga 2 tomchi anilin va 6—8 tomchi suv quyib chayqating. Bunda 
loyqa suyuqlik—anilinning suvdagi emulsiyasi hosil bo’ladi. Anilinning o’ziga хos 
hidiga e’tibor bering. Hosil bo’lgan emulsiyaga yana 6—8 tomchi suv qo’shing va 
qattiq chayqating. Emulsiya erimaydi. Undan bir tomchi olib qizil lakmus qog’ozga 
tomizing. Qizil lakmus qog’ozning rangi o’zgarmaydi. 
So’ngra probirkadagi emulsiyani ikki qismga bo’ling. Birinchi qismiga хlorid 
kislotaning 2 n eritmasidan 2—3 tomchi qo’shing. Bunda anilinning suvda yaхshi 
eriydigan хlorid tuzi hosil bo’l-ganligi tufayli, loyqali emulsiya darhol tiniqlashadi. 
Emulsiyaning ikkinchi qismiga sulfat kislotaning 2 n eritmasidan 2—3 tomchi 
qo’shing va chayqating. Bunda anilinning suvda yomon eriydigan sulfat tuzi 
cho’kmaga tushadi. Probirkani cho’kma eriguncha qizdpring. Eritma sovigach, 
anilin sulfatning ignasimon kristallari cho’kmaga tushadi. 
Anilinning kuchli mineral kislotalar bilan reaksiyaga kiri-shib tuzlar hosil 
kilishi uning asos хossalarga ega ekanligini ko’rsatadi. 
Anilinga 
хos 
sifat reaksiyalari.
 
Probirkaga 0,5 ml anilin, 2,5—3 ml suv 
quynng va unga anilin хloridning tinpq eritmasi hosil bo’lguncha kontsentrlangan 
хlorid kislotadan tomchilab qo’shing. So’ngra hosil qilingan anilin tuzi eritmasi 
bilan quyidagi sifat reaktsnyalarni bajaring. 
1. Lignin bilan reaksiyasi. Anilin tuzi eritmasidan bir tomchi olib, gazeta 
parchasi ustiga tomizpng. Bunda to’q sariq rangli dog’ hosil bo’ladi. Mayda tarasha 
olib anilin tuzi erit--masiga botiring. Mayda tarasha ham to’q sariq rangga bo’yaladi. 
Sa-riq rangning hosil bo’lishi gazeta qog’ozida va yog’och tarkibida lignin 
borligidandir. Anilin tuzi eritmasi bilan filtr qog’ozni ho’llab ko’ring. Bunda rang 
hosil bo’lmaydi. CHunkn filtr qog’oz kletchatka bo’lpb, uning tarkibida lignin yo’q. 
2.
Хlorli oхak bilan reaksiyasi. SHisha plastinka ustiga anilin хlorid tuzi 
eritmasidan 1 tomchi va хlorli ohak-ning to’yingan eritmasidan 1 tomchi tomizing. 
Bunda plastinkadagi eritma qizil-binafsha rangga bo’yaladi. 
3.
Kaliy biхromat bilan reaksiyasi. SHisha plastinka ustiga anilin хlorid tuzi 
eritmasidan 1 tomchi, kaliy biхromatning 0,5 i li eritmasidan 1 tomchi va sulfat 
kislotaning 2 n eritmasidan 1 tomchi tomizing. Bir oz vaktdan so’ng eritma to’q-
yashil rangga bo’yaladi. Vaqt o’tishi bilan eritma to’q yashil rangdan avval ko’k, 
so’ngra qora rangga o’tadi. 
Bu reaksiyalar anilining oson oksidlannsh хossasiga asoslan-gan.