«mujassamlashtirganligining» shohidi bo‘lamiz. Bu esa kattalikning miqdor tavsifi bo‘ladi. Mana endi kattalikning ta’rifini keltirishimiz mumkin. K a tta lik — sifat tomonidan ko ‘pgina fizikaviy obyektlarga (fizikaviy tizimlar, ularning holatlari va ularda o ‘tayotgan jara- yonlarga) nisbatan umumiy bo ‘lib, miqdor tomonidan har bir obyekt uchun xususiy b o ‘lgan xossadir. Ta’rifda keltirilgan xususiylik biror obyektning xossasi ikkin- chisinikiga nisbatan m a’lum darajada kattaroq yoki kichikroq bo‘lishini ifodalaydi. Biz o ‘rganayotgan metrologiya fani aynan mana shu kattaliklar, ularning birliklari, o ‘lchash texnikasining rivojlanishi bilan cham- barchas bog‘liqdir. «Kattalik» atamasidan xossaning faqat miqdoriy tomonini ifodalash uchun foydalanish to ‘g ‘ri emas (masalan, «massa kattaligi», «bosim kattaligi» deb yozish), chunki shu xossa- larning o ‘zi kattalik bo‘ladi. Bunda «kattalik o ‘lchami» degan ata- mani ishlatish to‘g‘ri hisoblanadi. Masalan, ma’lum jismning uzun- ligi, massasi, elektr qarshiligi va hokazolar. Har bir fizikaviy obyekt bir qancha obyektiv xossalar bilan tavsiflanishi mumkin. Ilm-fan taraqqiyoti va rivojlanishi bilan bu xossalarni bilishga talab ortib bormoqda. Hozirga kelib zamonaviy o ‘lchash vositalari yordamida 70 dan ortiq kattalikni o ‘lchash imkoniyati mavjud. Bu ko‘rsatkich 2050-yillarga borib 200 dan ortib ketishi bashorat qilinmoqda. Ko‘pincha kattalikning o ‘rniga parametr, sifat ko‘rsatkichi, tavsif (xarakteristika) degan atamalarning qo‘llanishiga duch kelamiz, lekin bu atamalarning barchasi mohiyatan kattalikni ifodalaydi. 32
