O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi markazi o'zbekiston respublikasi sog'liqni saqlash vazirligi oliy va o'rta tibbiy ta'lim bo'yicha o'quv-uslubiy idorasi

Klinik belgilari. Inyeksiyadan yoki ari chaqqandan keyin (anamnezi qanday bo'lgan bo'lishidan qat'iy nazar) bemorning boshi og'riydi, hech narsani aniq bilmaydi, ko'zi ko'rmaydi, nafas olishi qiyin bo'lib, bo'g'ila boshlaydi, yordamga chaqiray desa tovushi chiqmaydi, qo'1-oyoqlari sovuq qotadi, organizmda kuchli og'riq paydo bo'lib, kuchli qo'rquv, o'lim vahimasi bosadi, Bo'lgan voqealarni eslay olmaydi. Bemorning ko'zi ochiq bo'ladi. shok yengilroq bo'lsa, savollarga javob bersa-da, hech kimni tanimaydi, qilinadigan muolajalarni sezmaydi yoki keyin so'ralsa eslay olmaydi. Bemorning yuzi, ko'zi, tili, lablari shishgan; shilliq qavatlari va terisi ko'kargan; sovuq ter bilan qoplangan; nafas olishi tez va yuzaki; tomir urishi ipsimon, sanab bo'lmaydi; qon bosimi 60—70 mm.sim.ust.-ga teng yoki aniqlab bo'lmaydi. Inyeksiya qilingan yoki hasharot chaqqan joyda shish bo'lib, yurak urishlari past. Ko'pincha bemor siydik va axlatini beixtiyor chiqarib yuboradi.

Anafilaktik shokning quyidagi ko'rinishi mavjud: o'ta tez yoki yashin tezligidagi — kollaptoid forma. Yashin tezligidagi ko'rinishda shok shunday tez o'tadiki, yashashga umid qolmaydi, hatto organizmda patomorfologik o'zgarishlar bo'lishga ulgurmaydi. Shokning aniq belgilari 7—10 daqiqa ichida yuzaga

: Л00

chiqadi va o'lim bilan tugaydi. Ayrim hollarda bu ko'rinishda oldindan aniq bo'lgan holatlar sodir bo'lishi yoki bo'lmasligi ham mumkin. Agar aniq bo'lsa, tibbiyot xodimi biror yordam chorasini qo'llashga ulgurishi mumkin. Shokning ikkinchi ko'rinishi tez o'tadigan klinik belgilari tez yuzaga chiqadigan к о ' r i n i s h bo'lib, bunda 30—40 daqiqa ichida bemor badanlarida toshmalar paydo bo'lib, shok holati ko'rinishini beradi. Tez kechuvchi shok ham bemorni o'limga olib keladi. Bundan tashqari, shok abdominal va astma ko'rinishiga o'tishi, ya'ni shu a'zolar kasalligi belgilarini berishi mumkin. Bu diagnoz qo'yishda tibbiyot xodimini adashtiradi, natijada keraksiz operatsiyalar, davolashlar va tekshirishlar amalga oshiriladi.

Uchinchi ko'rinishi sust — asta-sekin kechadigan formadir. Bu forma bir haftadan keyin ham paydo bo'lishi mumkin. Bu forma hayot uchun zarur a'zolarning zarar ko'rishi bilan xarakterlanadi. Meningoenfalit, pnevmoniya, miokardit, poliartrit kabi asoratlar sodir bo'ladi yoki zardoblar yuborilgandan keyingi kasallikni eslatadi. Qonda va siydikda katta patologik o'zgarishlar sodir bo'ladi.