О„simliklarning mineral oziqlanishi. Mineral elementlarning fiziologik ahamiyati

Xlor. Xlorid-anioni (CI
-
) shaklida ayrim o’simliklarda turgor holatni boshqarishda 
ishtirok etadi va suvni fotosintetik parchalanib, kislorod hosil bo’lishda, hujayrani 
bo’linishida osmotik potensial hosil qilishda qatnashadi. Xlor ionlari hujayraga RO
4
-3
ionlarni kirishiga ta’sir qiladi. Ma’lumki, xlor fotosintetik fosforlanishni stimullaydi 
biroq, bu jarayonda uni roli hozircha aniqlanmagan. Oddiy sharoitda o’suvchi 
yovvoyi va madaniy o’simliklar xlor tanqisligini sezmaydi. 
Bracha o’simliklar ham zarur bo’lgan hamma elementlarga zarurati bir xil 
bo’lmaydi. Bor g’alladoshlarga kerak emas. Kalsiy tuban suv o’tlaridan ko’ra 
ko’proq yuqori o’simliklar uchun zarur bo’ladi. O’simliklarda uchiraydigan ayrim 
mikroelemetlar (bariy, qo’rg’oshin) inert yoki zarar (alyuminiy) bo’lishi mumkin. 
Ko’pchilik ME ortiqcha dozada (marganes, mis,temir) toksik modda bo’lib qoladi. 
Shunday qilib mikroelementlar mineral oziqlanishda muhim fiziologik ahamiyatga 
ega. Ularni yo’qligi yoki yetishmovchiligida o’simlik o’z hayot siklini amalga oshira 
olmaydi. Agar ularni biokimyoviy roli va fiziologik funksiyasiga kelsak, barcha 
elementlar ikkiga (makro- va miroelementga) emas, Mendel va Kibri fikriga ko’ra 4 
ta gruppaga bo’lish mumkin. Birinchi gruppaga organik birikmalarni asosiy qismini 
tashkil etuvchi (N, S) elementi kiradi. Ikkinchi gruxga energiyani tashishda yoki
hujayra va uni organellalarining strukturasini bir butun saqlashda ishtirok etuvchi 
elementlar (P, Ca, Mg, Si) kiradi. Uchinchi guruxga (K, Na, Ca, Mn, CI) erkin ion 
holda to’qmalarda yoki osmotik potensialni ushlab turish uchun va fermentlar 
kofaktori bo’lgan turli xil birikmalar tarkibiga kiradi. To’rtinchi guruxga elektronlar 
tashishda ishtirok etuvchi (Fe, Cu, Zn, Mo) elementlar kiradi