149
bajarish jarayonida shaxsiy kuzatish jarayonida o‘zlashtirib olishlari ma’lum bo‘ldi.
Natijada ushbu bo‘lim xodimlarida ish yuritish madaniyati va uning asosiy
tushunchalari haqidagi bilimlar bir necha yil ishlagandan so‘ng paydo bo‘lar ekan.
Hozirgi vaqtda respublikamizdagi yigirmadan ortiq kasb-hunar kollejlarida
“Arxivshunoslik va ishyuritish mutaxassisi” kasbi bo‘yicha kadrlar tayyorlanmoqda.
Ushbu kasb bo‘yicha ta’lim olgan o‘quvchilar quyidagi ixtisosliklarni egallaydilar:
arxivarius, hodimlar inspektori, ish yurituvchi-kotiba. Ushbu yo‘nalish bo‘yicha
ta’lim olayotgan o‘quvchilar umumta’lim fanlari bilan
bir qatorda umumkasbiy
fanlarni ham o‘rganadilar.
Kasb-hunar kollejlarida “Arxivshunoslik va ishyuritish mutaxasisi” bo‘yicha
ishchi o‘quv rejasi bilan tanishish natijasida shu narsa ma’lum bo‘ldiki, umumkasbiy
va maxsus fanlar asosan 2-3 kurslarda o‘tiladi. Shu bilan birga ushbu fanlar bo‘yicha
nazariy darslar kamroq, asosan amaliy darslar o‘tish rejalashtirilgan. Bu esa ushbu
yo‘nalish bo‘yicha kasb-hunar egallayotgan yoshlarni bevosita amaliyotda ish olib
borishga tayyorlash ko‘zda tutilgan. Shuning uchun ham o‘quv va ishlab chiqarish
amaliyotlari maxsus fanlarni chuqur o‘zlashtirishlari va ixtisoslik fanlari bo‘yicha
malaka va ko‘nikmalarni egallashga qaratilgan.
Shuningdek, uzluksiz ta’lim tizimining barcha bosqichlarida Davlat ta’lim
standartlari, o‘quv reja va dasturlari hamda darsliklarini takomillashtirish,
mazmunan uzviylashtirish bilan ta’lim uzluksizligini ta’minlash; o‘quv rejalaridagi
turdosh fanlarni integratsiyalash orqali o‘quv yuklamalari ko‘lami va hajmini
optimallashtirish; kasb-hunar kollejlarida vertual o‘quv-laboratoriya zamonaviy
axborot kommunikatsiya, elektron-texnik va masofadan o‘qitish imkonoyatlarini
kengaytirish, darslik, qo‘llanma va o‘quv filmlarining elektron turlarini yaratish va
ulardan ta’lim-tarbiya jarayonida samarali foydalanish; uzluksiz ta’limning barcha
bo‘g‘inlari uchun chop etiladigan darslik va o‘quv qo‘llanmalarning mazmuni,
dizayni, matbaa sifatini yanada yaxshilash kabi vazifalar ham turibdi.
Yuqori malakali arxiv mutaxassis kadrlarini
tayyorlash masalalari
O‘zbekiston ta’lim tizimidagi eng dolzarb masalalardan biri bo‘lib qolmoqda.
Bugungi kunda respublikada arxiv kadrlari tayyorlash tizimi yaratilgan.
150
“Arxivshunoslik” (5220300) bakalavr ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha mutaxassislar
Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universitetida, Buxoro Davlat
universitetida, Namangan Davlat universitetida tayyorlanmoqda. “Hujjatshunoslik
va arxivshunoslik” (5A220301) magistratura mutaxassisligi bo‘yicha esa
O‘zbekiston Milliy Universitetda mutaxassislar tayyorlanmoqda. Shu bilan bir
qatorda ushbu boradagi muommolarni hal etishda
hozirda arxivda ish olib
borayotgan xodimlarda ham zamonaviy bilimlarni shakllantirish, bu borada ularning
keng ko‘lamda, ayniqsa qisqa muddatlarda malaka oshirishlarini tashkil etish
masalasi dolzarb tus olib bormoqda.
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004-yil 3-fevraldagi 49-son
“O‘zbekiston Respublikasida arxiv ishini boshqarishni yanada takomillashtirish
to‘g‘risida”gi qarori ijrosini ta’minlash hamda boshqaruv siyosatini
takomillashtirish va kadrlarning malakasini oshirish maqsadida Toshkent axborot
texnologiyalari universiteti qoshidagi Javaharlal Neru nomli O‘zbek-Hind axborot
Texnologiyalari markazining qisqa muddatli o‘quv qursi tashkil etildi. Bu o‘quv
kursida turli arxivlardan kelgan arxivchi xodimlar malakalarini oshirdilar.
Bu haqida xorijlik tadqiqotchi Antonina Burton quyidagi fikrlarni keltiradi:
“mustaqillik yillarida xorijdgi tadqiqotchilar ham O‘zbekistondagi nodir hujjatlarni
o‘rganish va tadqiq etish imkoniyatiga ega bo‘ldilar.
Jumladan, O‘zbekistonda
ishlash imkoniyatiga ega bo‘lgan, ilk chet ellik tarixchilarga, sovet davridan keyingi
davrni ko‘zdan kechirish, o‘sha paytdagi ruhiyatni o‘rganish vazifasi qo‘yilgan.
Mustamlaka davrdan keyingi yangicha nazariyalar bilan tanishib chiqqan g‘arb
tarixchilari Markaziy Osiyoga dunyo miqyosidagi imperial tizim sifatida qaray
boshlashdi va mustamlakachilik siyosati mahalliy madaniyat hamda jamiyat
hayotida kuchli bosim ostida kiritilganini ochib tashlashdi. Bir necha o‘n yillar
davomida berkitib qo‘yilgan arxivlarda ishlash juda quvonchli edi. Ammo, shu bilan
birgalikda ularni qayta yopib qo‘yishdan qo‘rquv hissi bo‘lgan tarixchilar uchun u
yerda ishlash ko‘plab imtiyozlarni yaratdi. Shuningdek, arxiv hujjatlari ustida olib
borilayotgan tadqiqotlar dolzarb o‘zgarishlar sharoitida
mamlakatning mavjut
holatini yoritishdan ko‘ra oldingi tuzum ruhiyatini ochishni nazarda tutardi”
151
(Antonina Burton. Archive Stories (facts, fictions and the writing of history). -
London.2005.-P.54.).
“O‘zbekistonda arxivlarning ochilishi bir tomondan g‘arb tarixshunosligi va
sobiq Ittifoq arxivi orasida, boshqa tomondan esa xorijiy tarixchilar hamda ularning
o‘zbek hamkasblari orasida “aloqa ko‘prigi” ning yaratilishiga imkon yaratdi. O‘z
tajribalarimni ilmiy izlanishlar olib borayotgan 9 nafar olimning natijalari bilan
uyg‘unlashtirganimda shu narsaga amin bo‘ldimki, odamlar bilan kutilmagan
uchrashuvlar, rasmiy marosimlar arxiv hujjatlarining ijtimoiy-siyosiy,
hattoki
intelektual ahamiyatini ochib berishda ba’zan yordam bergan bo‘lsa, ba’zan esa
to‘sqinlik qildi. Chunki, o‘sha davrning tarixnavislari tuzum siyosatini tarix
zarvaraqlariga yozayotgan paytda uni balandparvoz gaplar bilan buzganida
O‘zbekistonning bugungi nufuzi haqida o‘ylashmagan albatta” (Antonina Burton.
Archive Stories (facts, fictions and the writing of history). - London.2005.-P.54.).
Dostları ilə paylaş: