O’zbek ozi bilim soh Ta’lim so Ta’lim y kiston tos iq-ovqa yo hasi ohasi yo’nalishi respub shkent at mah og’LA

 
 
 

---

 160
6.2. YOG‘ KISLOTALA MIQDORINI ANIQLASh 
Reaktivlar:
dietil efiri bilan etil spirtining 2:1 nisbatdagi neytrallangan aralashmasi, kaliy 
gidroksidning 0,5 n spirtli eritmasi, fenolftaleinning 1%-li spirtli eritmasi. 
Ishning bajarilishi:
Soapstok yog‘liligini aniqlash jarayonida olingan yog‘ kislotasi bilan 
neytral yog‘ aralashmasini 50 ml neytrallangan dietil efiri bilan etil spirtining 2:1 nisbatdagi 
aralashmasida eritilib, 0,5n kaliy gidroksidning spirtli eritmasi bilan fenolftalein ishtirokida 
titrlanadi.
Titrlash jarayoni eritmada hosil bo‘lgan 1 min davomida o‘chmaydigan pushti rangni hosil 
qilguncha davom ettiriladi.
Soapstokdagi yog‘ kislotalarining massa ulushi (% da) quyidagi formula yordamida 
aniqlanadi.
YOQ = V
⋅
K
⋅
0,141
⋅
100/m
1
bu yerda V-titrlashga sarf bo‘lgan 0,5 n kaliy gidroksid eritmasining hajmi, ml; K-0,5 n
ishqor eritmasi titriga tuzatma; R-analizga olingan yog‘ kislotasi bilan neytral yog‘ aralashmasining 
miqdori, g; 0,141–olein kislotasiga nisbatan 0,5 n NaOH eritmasining titri, g/ml. 
 
6.3. NEYTRAL YOG‘ MIQDORINI ANIQLASh 
Soapstok tarkibidagi neytral yog‘ning miqdorini (NYo) aniqlash uchun topilgan umumiy 
yog‘ (S
yo
) miqdoridan yog‘ kislotalarining (YOK
.
) miqdorini chegirib tashlanadi.
NYo=Syo-YOK 
Formulani keltirib chiqarish 
Soapstok lipidlarini kislota soni K.S (mg. KONda) quyidagiga teng: 
K.S.=28,06
⋅
V
⋅
K/m
1 
bu yerda 28,06 
⎯
0,5 n. KOH ni titri, g/ml; V-0,5 n ishqor eritmasining miqdori, ml; K 
⎯
0,5n. ishqor eritmasi titriga tuzatma; m
1
⎯
soapstok lipidlarini massasi, g; 
Yog‘ kislotalar miqdori O
L
(olein kislotasiga nisbatan % da) 
O
L 
= K.S. 
⋅
0,503
(1) 
(1) formulaga K.S. ni qiymatini qo‘ysak, quyidagi formula hosil bo‘ladi:
O
L
=28,06
⋅
V
⋅
K
⋅
0.503/m
1
=14.1
⋅
V
⋅
K/m
1 
bu yerda m
1
- soapstok lipidlarini miqdori, g; 
Erkin yog‘ kislotalar miqdori YOK (%da) soapstok massasiga nisbatan quyidagiga teng: 
YOK=Syo
⋅
O
L
/100 (2) 
O
L
va YOS qiymatlarini (2) ni formulaga qo‘ysak, quyidagiga ega bo‘lamiz: 
YOK=(14,1
⋅
V
⋅
K/m
1
)
⋅
(m
1
⋅
100/m)/100 yoki 
YOK=0,141
⋅
V
⋅
K
⋅
100/m 
NYo va YOK nisbati NYo:YOQ quyidagicha aniqlanadi: 
(NYo/NYo):(YOK/NYo)=1:(YOK/NYo)