O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq dаvlаt pedаgogikа universite ti

31-rasm. CHDPU talabasi
Tolipova Marjona,
o’quv natyurmorti

---

53
e’tibor qilgan holda tanlangan materiallar(rangli qog‘ozlar)ni kerakli qismlarga 
yopishtirib chiqiladi. Bunda har bir rassom o‘z ijodkorlik qobiliyatini ishga soladi.
Applikatsiya ishlashda ham mozaika rasmini chizishdagi tartibga rioya 
qilinadi (31-rasm). Ikkala uslubda xam ishlash o‘ziga yarasha qiyin. Chunki ranglar 
va shakllarni yaxlitligini ushlab turish murakkabdir. Rssomlarning ijodini kuzatish 
to‘g‘ri chizishga yordam beradi. Bunday uslubda ishlash ham qiziqarli, ham mushkul.
Tez bajariladigan shu bilan birga g‘oya mazmunini ochib beruvchi qoralama 
va ranglavhalar rangtasvirni o‘rganish uchun bebaho o‘rganish manbai hisoblanadi. 
Bu kichik eskizlar ba’zan katta asarlar yaratilishi uchun “g‘oyaviy yadro” vazifasini 
o‘taydi. Yaxshi rangtasvir kompozitsiyasi bajarish uchun buyumdagi chiziqlar, 
shakl, rang, yuza va sirt xususiyatlariga (silliq, g‘adir–budur, yaltiroq, yumshoq) 
diqqatni qaratish lozim
14
.
14 
Paramon Edisionis, «Osnovo` jivopisi». SA, Barsеlona, Ispaniya 1992: s 15
32-rasm. CHDPU TSMG 1-kurs talabasi Umarov Dinora - o’quv natyurmorti

---

54
Aniq xarakterga ega bo‘lgan bosh namunasi (Appolon, Venera, 
Gatamelatta.) ishtirokida tuzilgan natyurmort rangtasviri.
Antik bosh rasmi ustida ishlashning butun majmui tasviriy san’atning ustivor 
tamoyili – umumiylikdan xususiylikka va xususiylikdan yana umumiylikka usuli va 
uslubiga asoslanadi. Boshqacha aytganda, naturaning butun qismlarini tahlil qilish 
orqali umumiy shakl obrazini ifoda etish qoidasiga rioya qilish kerak. Bu tamoyil rasm 
chizish bо‘yicha chiqarilgan hamma o‘quv dasturlarida о‘z aksini topgan va maxsus 
badiiy maktab, kasb-hunar kollejlari va oliy о‘quv yurtlarida yetakchi hisoblanadi. 
U barcha talabalarga (ularning davomli rasm chizish tayyorgarligi darajasidan qat’iy 
nazar) taklif etiladi va bajarish talab qilinadi. Talabalar uni osonroq egallab olishlari 
va uning mazmunini yaxshiroq tushunib olishlari uchun tasvir ustida ishlashning 
murakkab majmui alohida-alohida bosqichlarga bо‘lib о‘rgatiladi. Bundan tashqari, 
uslubiy izchillikka rioya qilgan holda tasvirlash talabaga har bir bosqichni alohida