O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi fan va innovatsiyalar vazirligi

Rasm-2. Qol panjasi bog‘imlari OA bemorlarda uchrovchi yondosh kasalliklar (statistik ahamiyat kasb etmaydi)

Tadqiqot maqsadi va vazifalaridan kelib chiqib, barcha bemorlar keyinchalik yoshga nisbatan bir xil guruhlarga ajratildi. Barcha yosh guruhlari menopauza boshlanish vaqti, og‘riqli va deformatsiyalangan bog‘imlarning ortacha soni boyicha bir xil ko‘rinishga ega boldi.

Kutilganidek, TVI statistik ahamiyatga ega darajalarga etmagan bolsa ham bemorlarning yoshi oshib borishiga nisbatan OA kechish davomiyligi tendentsiyasi kuzatildi (jadval 2.3).
Jadval 2.3
Qo‘l bo‘g‘imlari osteoartrozi bilan kasallangan turli yosh guruhlaridagi bemorlarning antropometrik va anamnestik ma'lumotlari

Indeks	Bemorlar
	45-55 yosh, p-30 (1)	56-64 yosh, n=30 (2)	66-75 yosh, n=30 (3)	P1-2	R 2 -z	P1-3
Yoshi, yillari	52 (±1.5)	60 (±1.8)	71 (±2.1)	<0,001	<0,001	<0,001
Qo‘l OA davomiyligi, yillar	3 (±0.1)	5 (±0.2)	10(±0.4)	0,06	0,07	0,0009
Menopauza, yillar	50 (±1.4)	51 (±1.4)	50 (±1.4)	0,73	0,46	0,7
BMI, kg/ ^m2	26,8 (±0.7)	26,3 (±0.8)	27,4 (±0.9)	0,41	0,83	0,32
O‘rtacha _ og‘riqli bo‘g‘imlar	1 (±0.1)	1 (0.1)	2 (±0.2)	0,76	0,34	0,59
O‘rtacha deformatsiyalangan bo‘g‘imlar	6(±0.4)	7(±0.5)	9,5 (±0.7)	0,49	0,81	0,28

§2.2. Tadqiqot usullari
Tadqiqot maqsadidan kelib chiqib, barcha bemorlar klinik, laborator va instrumental tekshiruvlardan o‘tqazildi.
Tadqiqotning klinik usullaridan kelib chiqib, barcha bemorlar bir nechta savollardan iborat standart anketalarni to‘ldirishdi. Birinchi ikkita anketa VASH boyicha aynan og‘riqli bog‘im va umumiy bog‘imlarga solishtirganda og‘riq darajasini ko‘rsatuvchi 0 dan 100 mm ( 0- og‘riq yoq, 100- chidab bolmas darajadagi og‘riq) li shkaladan iborat, uchinchi esa VASH boyicha 0 dan 100 mm (0- bundan yomon bolishi mumkin emas, 100- ideal sog‘lik) oralig‘ida bemorning o‘z hissiyotiga ko‘ra, umumiy holatini belgilovchi anketani o‘z ichiga oldi.
Bemorlar salomatligi indeksini baholash maqsadida HAQ -bemorning kundalik hayotidagi funksional imkoniyatlarini baholovchi 20 savoldan tashkil topgan indeks orqali aniqlandi. Har bir savolga 0 dan 3 ballgacha bo‘lgan qiymat belgilandi. Ball qancha yuqori bo‘lsa bemorning funksional imkoniyatlari shuncha cheklangan bo‘ladi. Ballar qiymati quyidagicha aniqlaniladi: “0” – qiyinchiliklarsiz, “1” – biroz qiyinchiliklar bilan, “2” katta qiyinchilik bilan, “3” – bajara olmayman.


(HAQ) salomatlikni baholash so‘rovnomasi

№	Siz bajara olasizmi?	Davodan oldin	3 oydan keyin
1	Birovlarning yordamisiz kiyina olish, jumladan oyoq kiyim bog‘ichlarini bog‘lash, tugmalarni taqish?
2	Boshni yuvish?
3	Suyanmasdan stuldan tura olish?
4	Karovatga yotish va undan turish?
5	Go‘sht bo‘lagini kesa olish?
6	To‘ldirilgan stakan yoki piyolani og‘zingizga olib kela olish?
7	Yangi sut paketini ocha olish?
8	Tekis ko‘chada sayr qilish?
9	Tepaga 5 ta zinapoyadan ko‘tarila olish?
10	To‘liq yuvinish va artinish?
11	Vanna qabul qilish?
12	Unitazga o‘tirish va undan turish?
13	Boshingizdan tepada turgan va og‘irligi 2 kg atrofidagi yukni (masalan un paketi) olish va pastga qo‘yish?
14	Polga tushib ketgan kiyimni engashib ko‘tarib olish?
15	Avtoulov eshigini ochish?
16	Buralib ochiladigan banka qopqog‘ini burab ochish, agar u oldindan ochilib yopilgan bo‘lsa?
17	Suv krani jo‘mragini burab ochish va yopish?
18	Magazinga borib kelish va boshqa shunga o‘xshash ishlar?
19	Avtoulovga o‘tirish va undan chiqish?
20	Uy ishlarini bajara olish, masalan uyni chang yutgichda tozalash, bog‘da, hovlida ishlash?
Ballar yig‘indisining o‘rtacha qiymati

Hayot sifatini baholashda keng qo‘llaniladigan umumiy so‘rovnoma Short Form Medical Outcomes Study (SF-36) yordamida baholandi.
1.Siz o‘zingizning sog‘ligingizni asosan qanday baholagan bo‘lardingiz (kataklardan birini belgilang):

Ko‘rsatkich	0	1	3
A’lo
Juda yaxshi
Yaxshi
O‘rtacha
Yomon

2. Hozirgi kundagi sog‘lig‘ingizni bir yil oldigi holatga nisbatan qanday baholagan bo‘lardingiz (raqamlardan birini belgilang):

Ko‘rsatkich	0	1	3
Bir yil oldingiga nisbatan ancha yaxshi
Bir yil oldingiga nisbatan biroz yaxshiroq
Bir yil oldingi holatim bilan deyarlik bir xil
Bir yil oldingiga nisbatan biroz yomonroq
Bir yil oldingiga nisbatan ancha yomon

3. Bemorlarda estetik noqulaylikni baholash ko‘rsatkichlari.

Savol 0-100 mm VASH	Asosiy guruh n=90	Taqqoslash guruhi n=45	P
Siz qo‘llaringiz deformatsiyalanganligidan havotirdamisiz?
Sizning qollaringiz hammani e’tiborini tortishidan ozingizni noqulay his qilasizmi?
Siz qo‘llaringizni parvarish qilasizmi?
Siz barmoq deformatsiyasini jarrohlik yoli bilan tuzatish haqida o‘ylab ko‘rganmisiz?
Siz deformatsiyalar yanada kuchayishidan havotirdamisiz?

Laboratoriya tadqiqot usullari
Tadqiqotda ishtirok etgan barcha bemorlardan dastlabki zarur taxlillar: UQT (gemoglobin, eritrotsit, leykotsit, rang ko‘rsatkichlarini) aniqlash uchun, ertalab och qoringa umumiy qon analizi, yallig‘lanish o‘tkir fazasi markerlarini aniqlash uchun SRO va ECHT, RO aniqlash uchun qon, UPT o‘tqazildi. Barcha sanitariya qoidalariga amal qilgan holda, laboratoriya sharoitida bioximik qon taxlili (ALT, AST, umumiy bilirubin, mochevina, kreatinin, umumiy oqsil va qondagi glyukoza) tekshirildi. Tekshiruvlarga qoshimcha koagulogramma o‘tqazildi.
Instrumental tadqiqot usullari
Rentgen tekshiruvi xalqaro tavsiyalarga muvofiq qo‘l OA diagnostikasi uchun "oltin standart" sifatida ishlatilgan. Qo‘llarning rentgenologik tekshiruvi rentgen apparati yordamida tog‘ri proyektsiyada faqat OA tashxisi tasdiqlangan guruh bemorlarida amalga oshirildi.
Bog‘imlardagi destruktiv o‘zgarishlarni aniqlashning aniq usuli sifatida Kaylman usuli yordamida tekshirish amalga oshirildi. Yarim miqdoriy shkala bo‘yicha 6 ko‘rsatkich baholandi: osteofitlar - o‘lchamiga qarab 0 dan 3 ballgacha (yo‘q, kichik, o‘rta, katta), bo‘g‘im tirqishining torayishi - 0 dan 3 ballgacha (yo‘q, aniq torayish, yorqin torayish, ankiloz), boshqa ko‘rsatkichlar - eroziya, subxondral skleroz, kistlar va lateral deviatsiya - 0-1 ball (yo‘q / mavjud). Bo‘g‘im o‘qidan 15 ° dan ortiq og‘ish lateral og‘ish sifatida qabul qilindi. Keyinchalik, barcha ballar har bir qo‘l uchun alohida va birgalikdagi yig‘indisi hisoblab chiqildi. Maksimal umumiy ball 22 ta bo‘g‘im uchun 220 ballni tashkil etdi.
Asosiy guruh va taqqoslash guruhidagi barcha bemorlar qo‘llarning ultratovush tekshiruvidan (UTT) Samsung kompaniyasining Medison HS50 UTT apparati yordamida o‘tkazildi (2-rasm).