O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti turizm va iqtisodiyot fakulteti

10.5.Chiptalarni buyurtma qilish. Tashish marshrutlarini ishlab chiqish 
Fan va texnika taraqqiyotining odamlarni er yuzining istalgan nuqtasiga tez
eltib qo‗yishga qodir transport vositalari (ovozdan tez uchar samolyotlar, tezyurar
poezdlar, avtomobillar, muzyorar va suvosti transport i va b.) paydo bo‗lishiga,

28
http//www. Turkistonpress.uz

---

---

152

shuningdek transport xizmatlari ko‗rsatish sohasiga yangi texnologiyalar joriy
etilishiga olib keldi. Bu chiptalarni bronlashning global tizimlarida va chiptalar
sotishning noan‘anaviy usullarida, yuk va yo‗lovchi tashuvchilarning charter
dasturlari vujudga kelishi va rivojlanishida, turli axborot tizilari ishlab
chiqilishida, yo‗lovchi tashishning texnik va texnologik rejimlarini nazorat qilish
elektron qurilmalaridan foydalanilishida, ularning xavfsizligi oshirilishida o‗z
ifodasini topmoqda.
Tashish marshrutlarini ishlab chiqish

Turistik marshrutlarni ishlab chiqishda turli uslubiy yondashishlarni hisobga

olish talab qilinadi. Umumiy qilib olganda turistik marshrutlarni ishlab chiqish 3
usulda amalga oshiriladi. Ular quyidagilar:
1.

Mavzuli usul.

2.

Majmuali usul.

3.

Kartografik (haritali) usul.

Mavzuli usul.
Turistik marshrutlarni ishlab chiqishda eng ko‗p
qo‗llaniladigan usul mavzuli usul hisoblanadi. Turistik resurslarning barchasi
ma‘lum bir tizimda (sistemada) turganligidan, aniqrog‗i nomlanishi bo‗yicha
turlarga ajratilgan. Masalan: ekologik turizm, diniy-ziyoratgoh turizm, sport
turizmi va hakozolar. Qayd qilingan nomlanishlardan ma‘lum bo‗ladiki ekologik
turizm marshrutlari tabiat landshaftlari va uning biologik resurslari bilan bog‗liq.
Shuning uchun ham ekologik turizm marshrutlarining barchasi tabiat resurslari va
uning turlari nomi bilan ataladi.
Majmuali usulda
turizm marshrutlar ishlab chiqilganda marshrut nomi bir
mavzuda bo‗lishi ham yoki ikki, ayrim hollarda uchta mavzuda bo‗lishi mumkin.
Masalan: tarixiy – diniy ziyoratgoh turizmi marshrutlari; tarixiy – rekreatsion –
sport turizmi marshrutlari. Bunday majmuali turizm marshrutlarni ishlab chiqish
ko‗pincha xalqaro turistlarning talab va istaklari asosida amalga oshiriladi.
Majmuali turizm marshrutlar aksariyat hollarda uzoq masoflardagi turistik
makonga – ob‘ektga turistlar tashrif qilinganda ishlab chiqiladi. Masalan:
ekoturizm resurslari shaharlar va tumanlar markazlaridan ancha uzoqda cho‗l yoki

---

---

153

tog‗ mintaqalarida joylashgan. Tabiiy holatki, bunday resurslarga birdaniga yetib
borish turistni charchatadi va zeriktiradi.