O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi al-xorazmiy nomidagi urganch davlat universiteti pedagogika fakulteti kundizgi bo’lim

taraqqiyot darajalari o’zlashtirish imkonini beradigan ta’limiy faoliyatga

kirishadilar. Qaysiki bu faoliyat bo’lib hisoblanadi. Kichik maktab yoshdagi

bolalarda o’qish hamda o’rganishga qaratilgan faoliyatning shakllanishi

muhim ahamiyatga ega

---

10 

Mamlakatimizda boshlang’ich sinflarda matematika o’qitish umuman maktab

matematika kursini o’zlashtirishning dastlabki, bosqichi sifatida qaraladi . 

Shu sababli boshlang’ich sinflarda o’rta maktabda matematika o’qitishda

ko’zda tutiladigan masalalarni hisoga olish va bu masalalarni hal etishda 

boshlang’ich ta’limning ahamiyatini to’g’ri baholash kerak. 

O’rta maktab matematika dasturiga taalluqli ko’pgina masalalar, 

tenglik va tengsizliklar boshlang’ich sinflardayoq shu darajada mustahkam 

o’ztirilishi kerakki bunda ular o’quvchilar ongi va xotirasida bir umr 

saqlanib qolsin. 

Boshlang’ich ta’limning muhim masalalaridan biri o’quvchilarda ongli va

mustaqil mustahkam hisoblash (avtomatizm darajasiga yetgan) malakalarini

shakllantirishdan iborat edi va shunday bo’lib qoladi. Matematika kursi

o’quvchilar kuchi yetadigan darajada o’quv materialini umumlashtirishni,

o’rganilayotgan matematik faktlar asosida yotuvchi umumiy tamoyil va 

qonuniyatlarni tushunishi va qarab chiqiladigan hodisalar orasida mavjud

bo’lgan bog’lanishlarni tushunishni ham nazarda tutadi. 

Bu asosan amallarning xossalarini, ular orasidagi bog’lanishlarni

o’rganishga , noma’lum tushunchasini o’rganishni, o’quvchilarda 

shakllanayotgan amaliy o’quv va ko’nikmalarning asosi bo’lgan matematik

munosabat va bog’lanishga taalluqlidir. Bu nazariy, amaliy o’quv

ko’nikmalarini egallashga yordam beribgina qolmay, nazariy va amaliyotning 

qarab chiqilayotgan masalalari orasida

matematik munosabatlarni o’rnatishga, matematika o’qitish samaradorligini 

oshirishga o’qituvchiiga yordam beruvchi asosiy vositalardan biridir.

Yuqorida sanab o’tilgan hamma masalalarni yechish mazmuni samrali

tanlanganda, uni bayon qilish o’ylangan sistemada bo’lganda va o’qitishning 

tegishli usul va shakllarini hamda o’qitish vositalarini bilib tanlab olganda

amalga oshiriladi. Shu ma’noda boshlang’ich ta’lim, ta’lim tizimini tashkil 

etuvchi muhim sohadir. Boshlang’ich ta’limning samaradoligi o’quvchilarda 

o’ziga xos tarzda tarkib topgan ta’limiy faoliyatning shakllanishi darajasiga 

---

11 

bog’liq. Bunday faoliyat nazariy bilimlarni o’zlashtish jarayonida o’qituvchi 

rahbarligida shakllanadi va muntazm rivajlanib boradi. Matematika ta’lim 

sohasi. Boshlang’ich maktabda matematika ta’limi o’quvchilaning mantiqiy 

fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish va rivojlantirishga o’z fikrlarni mustaqil

bayon qila olishga egallagan bilimlarni ijtimoiy faoliyatlarida qo’llashga 

hamda ta’limnining ikkinchi bosqichida o’qishnini davom etirish uchun

matematik tayyorgarlikni taminlashga hizmat qiladi. Matematika ta’lim sohasi

bo’yicha standart ko’rsatkichlar bolalarda natural son va nol to’g’risida 

tasavvurni shakllantirish puxta hisoblash ko’nikmalarni hosil qilish amaliy