252
Nutq mexanizmlari (N.I.Jinkin).
Biron fikrni nutq vositasi yordami bilan bayon qilishdan oldin, maxsus kod
orqali bu fikrning asosini tuzamiz - u programmalashtirish mexanizmidir.
Undan keyin rejalashtirishdan gapning grammatik tuzilishiga o‘tish bilan bir
guruh mexanizmlar keladi.
Esda olib qolishni so‘zlarning grammatik xususiyatlarini amalda qo‘llashni
ta’minlovchi mexanizm.
Bir xil tipdagi tuzilishdan boshqa tipdagi tuzilishga o‘tish mexanizmi.
Profamma elementlarini fammatik tuzilishga yoyish mexanizmi.
So‘zni ma’nosiga qarab qidirishni ta’minlovchi mexanizmlar.
Sintagmalarni harakat jihatidan programmalashtiruvchi mexanizmlar.
Nutq tovushlarini tanlash va harakat programmasidan tovushlarni to‘ldirishiga
o‘tish mexanizmlari.
Nutqni amalga oshirishni ta’minlovchi mexanizm. Tadqiqodchi A.R.Luriya
nutqning afaziyasini tekshirib, ular quyidagi turlardan iborat ekanligini bayon
qiladi: dinamik afaziya - gaplar yordami bilan so‘zlash qobiliyatining buzilishi;
efferent motor afaziyasi - gapning fammatik tuzilishi buzilishi; afferent motor
afaziyasi - nutq artikulyatsiyasining buzilishi; semantik afaziya - gaplar o‘rtasidagi
bog‘liqlikning buzilishi; sensor afaziya - so‘zlarni idrok qilishning buzilishi.
Dostları ilə paylaş: