O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomli toshkent davlat texnika universiteti s. T. Yunusxo‘jayev
Mashinalarnostikalash joylari, maqsadi va turlari
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
1.4. Mashinalarnostikalash joylari, maqsadi va turlari
Mashinalarni diagnostikalashlab, uni qismlarga ajratmasdan yoki qisman ajratib agregatlarini, mexanizmlarini va mashinaning tizimlarining texnik holatini aniqlash va asosiy qismlarining ishlash muddatini bashorat qilish mumkin. Amalda mashinaning texnik holatini boshqarishga zarur bo‘lgan TXK va T ishlarini qo‘llab boshqarish imkoni yaratiladi. Bularning barchasi TXK va T ishlarini bajarishga turib qolish vaqtini kamaytiradi, vositalarni samarali ishlashini taminlaydi. Faqatgina zarur va kerakli bo‘lgan ishlarni bajarishga sharoit yaratadi. Yonilg‘i taminlash yoki o‘t oldirish tizimlarida, transmissiya agregatlarida yoki yurish qismida o‘z vaqtida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan nosozlikni aniqlash 5…10 % gacha yonilg‘i-moylash materiallarini tejash, dvigatelning quvvatini 2-3 marotabagacha ortishiga sabab bo‘lishi mumkin. Texnik diagnostikalashning asosiy vazifalari quydagilardan iborat: mashinalarning texnik xujjatlarida keltirilgan qiymatlarga mosligi nazorat qilinadi; buzilish joyi va sababi iz texnik holat bashorat qilinadi. Har bir diagnostikalanayotgan mashinaning buzilmaganlik ko‘rsatkichlari (ishgayaroqlilik), TXK, JT, TT meyoriy ko‘rsatkichlari aniqlanadi. Texnik diagnostikalash turiga qarab turli joylarda bajarilishi mumkin. Murakkab bo‘lmagan TXK turlarida diagnostikalash to‘xtash joylarida bajariladi. Traktorlarga murakkab bo‘lgan 3-TXK, kombayinlarga 2-TXK ishlarini bajarishdagi diagnostikalash ishlari odtda ta’mirlash ustaxonalarida bajariladi. Talab bo‘yicha diagnostikalash ishlari mashinalarning ishlayotgan dala sharoitlarida, ko‘chma ta’mirlash-diagnostikalash ustaxonalarini jalb qilgan holatlarda, yoki markaziy ustaxonalarda bajariladi. Ta’mirlashdan avvalgi, ta’mirlash vaqtidagi va ta’mirlashdan keying diagnostikalash ishlari ta’mirlash ishlari bajariladigan korxonalarda bajariladi. Texnik diagnostikalash texnikadan samarali foydalanishga, mashinaning texnik tayyorgarligini hisobga olgan holda katta foyda beradi. Buzilishlarning oldini oladi, mashinalarni texnik sabablarga ko‘ra bekor turib qolishini keskin kamaytiradi, ish unumdorligini va bajarilayotgan qishloq xo‘jaligi ishlarining sifatini oshiradi. Bularning barchasi qishloq xo‘jaligi ishlarini bajarish muddatlarini 20 qisqarishiga, qo‘shimcha daromat kelishiga (1.3-rasm) sababchi bo‘ladi. Shu sababli amalda diagnostikalash, texnikalarga deyarli barcha TXK va T ishlarini bajarishda qo‘llaniladi. Bajariladigan ananaviy (rejaviy TXK, JT va TT, mashinalarni saqlash) islaridan tashqari, ularga qo‘shimcha agregatlar o‘rnatilayotganida, sotuv oldi xizmat ko‘rsatishda, xizmat ko‘rsatish ishlarini rasmiylashtirishda, texnik ko‘ruv (ayniqsa avtomobillarni) davrida, ma’lum muddat ishlagan mashina va agregatlarni baholashda diagnostikalash keng qo‘llaniladi (1.1 – jadval). Zamonaviy mashinalarning tuzilishi murakkablashib borishi sababli, qishloq xo‘jaligi mashinalarini barcha sozlash ishlarini bajarish vaqtida diagnostikalash ishlarini bajarishga extiyoj paydo bo‘ldi. Bu ob’ektni faol ishlash extimolini nazorat qilishda katta yordam beradi. Diagnostikalash turlari bajariladigan ishlarning turiga bog‘ladi, bu mashnani sotish oldi TXK dan ro‘yxatdan o‘chirilguncha davom etadigan jarayon hisoblanadi (1.2-jadval). 1.3-rasm. Mashinalarni diagnostikalashni qishloq xoʻjaligi ishlarini bajarishga ta’siri. 1.2.-jadval TXK tizimida diagnostikalash joylari Diagnostikalash vaqti va bajaruvchi Diagnostikalash operatsiyasining mazmuni Diagnostikalash joyi va vositalari 1 2 3 Sotuv oldi: dilerlik korxonasining ishchisi Sotuvdan avval ishga yaroqliligini va toʻgʻri sozlanganlik nazorat qilinadi Dilerlik korxonalari, statsionar vositalar 21 1 2 3 Sotuv oldi: dilerlik korxonasining ishchisi Sotuvdan avval ishga yaroqliligini va toʻgʻri sozlanganlik nazorat qilinadi Dilerlik korxonalari, statsionar vositalar KTXK; traktorchi, haydovchi, kombayinchi Mashinaning ishga yaroqliligi undagi priborlar yordamida yoki sezish organlari bilan aniqlanadi Haydovchi (operator) ning ish joyi, mashinaning nazorat qurilmalari 1-TXK da; sozlovchi - usta Bajarilayotgan TXK da xizmat koʻrsatish kerak boʻlgan mashinaning tashkil topuvchi– larining texnik xolatini aniqlash Mashinaning ish joyi, TXK xdudi, Markaziy ta’mirlash ustaxonasi, koʻchar, koʻchmas va olib yuriladigan vositalar 2-TXK da; sozlovchi - usta Yuqoridagidek Markaziy ta’mirlash ustaxonasi, koʻchar, koʻchmas va olib yuriladigan vositalar 3-TXK da; sozlovchi - usta Yuqoridagidek, qoʻshimcha resurs koʻrsatkichlar boʻyicha diagnostikalanadi Markaziy ta’mirlash ustaxonasi, koʻchar, koʻchmas va olib yuriladigan vositalar, mashina traktor parklari Baxorgi-yozgi va kuzgi-qishki MTXK da; sozlovchi-usta yoki diagnostikalash ustasi Yuqoridagidek, resurs koʻrsatkichlari boʻyicha diagnostikalanishi mumkin Markaziy ta’mirlash ustaxonasi, koʻchar, koʻchmas va olib yuriluvchan vositalar Maxsus sharoitlarda ishlatishdagi TXK da; diagnostikalovchi usta Mashinaning texnik xolatini belgilovchi tashkil topuvchilarni texnik xolatini diagnostikalash Markaziy ta’mirlash ustaxonasi, koʻchar, koʻchmas va olib yuriladigan vositalar Nosozlikni aniqlashda; diagnostikalivchi usta Nosozlik kelib chiqishiga sabab boʻluvchi tashkil topuvchilar va nosozlik sabablarini aniqlash Mashinani ishlash joyi, xoʻjalik boʻlimi. Markaziy ta’mirlash ustaxonasi, koʻchar, koʻchmas va olib yuriladigan vositalar 1.3. -jadval Mashinalarni diagnostikalash turlari Diagnostikalash turi Diagnostikalashdan maqsad Asosiy mazmuni 1 2 3 Sotishdan avvalgi Mashinani texnik talablarga mos ekanligini aniqlash maqsadida nazorat qilish Sotishda mashinani texnik xolatining nazorat qilinadigan koʻrsatkichlarini, talabga loyiqligi kuzatiladi. Texnik xizmat koʻrsatishda Mashinani ish kuni davomidaishga layoqatligi, navbatdagi TXK gacha, kuzgi- qishki mavsumga yoki baxorgi mavsumga tayyorgarligi aniqlanadi Qismlarni, mexanizmlarni navbatdagi TXK gacha buzilmasdan, ishlash qobiliyatini yoʻqotmasdan ishlash extimoli nazorat qilinadi. 22 1 2 3 Talab boʻyicha Mashna yoki agregatni ishlash qobiliyati yoʻqolganligi toʻgʻrisida ma’lumot kelib tushganidan soʻng, nuqson yoki ishlash qobiliyatini yoqolganlik sababini aniqlash. Mashina va agregatning buzilishi mumkin boʻlgan joyi va sababini aniqlanadi. Resursli Mashinaning tashkil topuvchilarining qoldiq resursi aniqlanadi. Resursdagi agregat va qismlarning texnik xolati nazorat qilinadi. Ta’mirlashdan avval va ta’mirlash vaqtida Mashinani ta’mir talab qismlari va agregatlarning miqdiri va turlari aniqlanadi Ushbu ta’mirlashda bajarish davrida texnik koʻrsatkichlar ruxsat etilgan qiymatlarga mos ekanligi aniqlanadiu Ta’mirlashdan soʻng Ta’mirning sifati aniqlanadi Mashinaning tarkibidagi qism va mexanizmlarni ishga sozlanganligi nazorat qilinadi Mashinani roʻyxatdan oʻchirishda Roʻyxatdan oʻchiriulayotgan detallarni qanchasining ta’mirlab ishlash qobiliyatini tiklash mumkinligi aniqlanadi Ta’mirlangandan soʻng qismlarning qoʻllanishi mumkin boʻlgan holatlari nazorat qilinadi Agregat va mashinalarni sotuv oldi diagnostikalash sotiladigan joyga etkazib borilganidan so‘ng yoki qo‘shimcha agregatlar o‘rnatilganidan so‘ng mashinani tayyorgarligini (o‘rnatilgan detallarning qotirilganligini, moy va boshqa suyuqliklar quyilganligini, dvigatelni ishga tushirish qulayligini va boshqalar) diagnostikalanadi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|