O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Ijtimoiy ishning mintaqaviy darajasi ko‗pincha federal darajada amalga 
oshiriladi. Bu federal ahamiyatga ega qonuniy yoki me'yoriy hujjatlarni amalga 
oshirish, mamlakatdagi u yoki bu sub'ektlar xususiyatlariga ularni moslashtirishda 
aks etib, O‗zbekiston Respublikasida iqlim, tabiiy va boshqa sharoitlar turlicha 
bo‗lganligi uchun bu muhim ahamiyatga ega. Mintaqaviy darajadagi ijtimoiy ish 
51
Баркер Р. Словарь социальной работы.- М.: Институт социальной работы, – М., 1994. – С. 116. 
52
Бернлер Р., Юпссон Л. Теория социально-психологической работы. – М., 1992. – С. 46. 

---

176 
yanada aniqroq, mazmuniy xususiyatga ega bo‗lib, ijtimoiy xizmat bevosita tor 
doirada tushuntiriladi. 
Ijtimoiy ishning mahalliy darajasi ma'lum ob'ektga yo‗naltirilganlikni 
belgilaydi, ijtimoiy xizmat turli ijtimoiy ish, professional ijtimoiy xodimlar va 
ko‗ngillilar shaklida amalga oshiriladi.. 
Individual daraja – bu mijoz bilan unga saovl berish, texnik va individual 
ish uslublarini qo‗llagan holda ishlashdir.
Ma'lum ob'ektga ko‗ra ijtimoiy ish alohida individ, oila, yoki aholining 
boshqa qatlami bilan o‗tkazilishi mumkin.
Ijtimoiy ish darajasini tasniflashning boshqa usullari ham mavjud. 
Kasbiy faoliyat sifatidagi ijtimoiy ish tarkibida uning shakllari va uslublariga 
bog‗liq holda u amalga oshiriladigan ma'lum darajalarni ajratish mumkin. Ijtimoiy 
ishning teng darajali tarkibi bilan birgalikda turli tarafdan ko‗rib chiqilishi 
mumkin. 
Ijtimoiy ishning ko‗lami nuqtai nazaridan u bir qancha darajada amalga 
oshirilishi mumkin: makro-, mezo- va mikro darajada
53 
. 
Ijtimoiy ishning makro darajasiga jamiyat va undagi insonlar holatini 
ijtimoiy sohada yaxshilash bo‗yida belgilangan tadbirlar tizimi kiradi.
Bu faoliyat mamlakatning ijtimoiy siyosati, qonunlar qabul qilish bilan 
ijtimoiy boshquruvi, ijtimoiy xizmat ko‗rsatish infratuzilmasini tashkil qilish, 
ijtimoiy muammolarni jamiyat va davlat miqyosida hal etish bilan bog‗liq. Bu 
jamiyatda inson faoliyati uchun yetarli sharoitlarni yaratish va joriy qilishda, 
ijtimoiy-siyosiy va milliy-etnik nizolarni oldini olishda, yordamga muhtoj 
insonlarni aniqlash, moliyalashtirish manbalarini o‗zlashtirishda aks etadi.
Ijtimoiy ish mezo darajada yordamga muhtoj fuqarolarga ularni yashash joyi 
doirasida yordam ko‗rsatish faoliyatini o‗z ichiga oladi. (mintaqa, shahar, 
qishloq.). 
53
Социальная работа: учебное пособие \ Под ред. д.п.н., проф. Н.Ф.Басова. – 2-е изд. перераб. и доп. – М.: 
Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2011. – 364 с. С. 45-47.

---

177 
Yordamga muhtoj insonlar guruhi bir tomondan davlatning ijtimoiy siyosati 
va kam himoyalangan fuqarolarga yordam berish strategiyasini belgilaydi. Bunday 
holatda yo‗nalishlarni hukumat belgilaydi. Boshqa tomondan yordam 
yo‗nalishlarini ijtimoiy xizmat ko‗rsatuvchi xayriya tashkilotlari ham belgilashi 
mumkin. Bu holatda faoliyat shakli yetarlicha keng bo‗lib, turli moddiy nafaqalar 
taqdim qilishdan inson hayotining muhim sohalarini tashkil qilishgacha bo‗ladi.
Mikrodarajadagi ijtimoiy xizmat shaxsiy so‗rov asosida tuziladi. Bu 
darajadagi ijtimoiy xizmat kasbiy faoliyat shakli sifatida individning jamiyat, 
guruh yoki boshqa individlar bilan ijtimoiy va ruhiy aloqasini tiklash va saqlashga 
yo‗naltirilgan bo‗ladi. Yordam uslubi va shakllari keng bo‗lib, individual maslahat 
berishdan guruh, shu jumladan oilada ishlashgacha bo‗ladi.