O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha
Sinxronizatorlarning vazifasi, tuzilishi va ishlashi
Yüklə 2,37 Mb.
|
|
4. Sinxronizatorlarning vazifasi, tuzilishi va ishlashi.
Sinxronizatorlarning tuzilishi va ishlash uslubi. Uzatmalar qutisida sinxronizatorlarning ishlatilishi avtomobilni boshqarishni yengillashtiradi va uzatmalarni olishda qo’shiluvchi tishli shesternyalarning ishlash muddatini oshiradi (10.2-rasm). 10.2-rasm. Sinxronizatorning tuzilishi Ma’lumki, avtomobilь harakatlanganda uzatmalar qutisidagi qo’shiladigan tishli shesternyalar har xil burchak tezligida aylanadi. Demak, ular qo’shilganda tishli shesternyalarning tishlari bir-biriga zarb bilan urilib, yoyilishi tezlashadi. Undan tashqari, shesternyalar tishlarining zarbli urilishi shovqin chiqaradi. Bu kamchiliklarni bartaraf qilish uchun ularning burchak tezliklarini tenglashtirish lozim. Bu vazifani sinxronizator bajaradi. Avtomobillarda inertsion sinxronizatorlar ishlatiladi. Bunday sinxronizatorlar qo’shilayotgan shesternyalarning burchak tezliklari barobarlashganda to’liq ilashishga yo’l qo’yadi. Sinxronizator gupchagining ikki tomoniga o’rnatilgan konussimon halqalar bo’lib, ularning ichki yuzalari konus shaklida yasalgan. Bu halqalar bir- biri bilan sinxronizator muftasining teshigi orqali o’tkazilgan uchta barmoqchalar orqali birlashtirilgan, ularning o’rta qismida konussimon bikrlovchi yo’nilgan yuza qilingan. Bikrlovchi yuzalar sinxronizator muftasining gupchagidagi disk teshikchasida ham qilingan, u gupchag orqali yetaklanuvchi vallardagi shlitsalarda o’rnatiladi va bu disk o’q bo’ylab siljish qobiliyatiga ega. Sinxronizator muftasi gupchagining diski va halqalar bir-birlari bilan uchta ichi kovak qaydlanuvchi barmoqlar yordamida birlashgan. Har bir barmoqning kovagida qaydlanuvchi sharchalar va prujinalar o’rnatilgan. Halqaga tayanch kirgizilgan bo’lib, u 121
qo’shiluvchi shesternyalar xuddi shesternya singari konussimon yuzali chiziqlarga ega. Masalan, sinxronizatorlar muftasini chapga surilganda konussimon halqa mufta bilan siljib shesternyaning konussimon yuzali chiqiqlariga tirmashadi. Lekin shu zumda mufta va shesternyaning burchak tezliklari bir-biridan farqlanishlari sababli bikrlovchi barmoqlar halqa bilan birgalikda muftaga nisbatan burilib, uning teshiklariga siqiladi. Natijada mufta barmoqlarning bikrlovchi yo’niqchalariga ilashib, ya’ni bikrlanib, shu yo’sinda uning siljishiga oshiqcha kuch sarflansa ham qo’shuvchi shesternya tomon batafsil sura olmaydi. Ammo shu tarzda xosil qilingan kuch bilan birga xaydovchi tomonidan muftani surishga sarflangan kuch halqani yana ham shesternyaning konus yuzali chiqiqlariga siqa boshlaydi. Natijada ular orasida ilashish kuchayib, qo’shuvchi shesternya bilan muftaning burchak tezliklari barobarlashadi. SHunda mufta diskning teshiklaridagi bikrlovchi barmoqlarning tiralish kuchi pasayib, muftaning barmoqlarga nisbatan erkin surilishiga imkon yaratadi va uning tishli gardishi shesternyaning ichki mayda tishlari bilan bemalol shovqinsiz ilashadi (10.2-rasm). Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|