O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha
Diferentsial konstruktsiyaning ishlash jarayoni
Yüklə 2,37 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Konus shesternyali g’ildiraklar simmetrik differentsialning shakli va xususiyatlari.
|
5. Diferentsial konstruktsiyaning ishlash jarayoni.
Differentsial qutidan iborat bo’lib, uning ichiga satelitlar kichik konussimon (shesternyalar) barmoqda yoki kristovinada o’rnatilgan bo’ladi. Satelitlar yarim o’qlarning shesternialari bilan tishlashgan bo’ladi. Yuk avtomobillarida va avtoulovlarda satelitlar soni uchta, o’rta yengil avtomobillarida esa ikkita bo’ladi (12.4-rasm). 12.4- chizma Differentsialning ishlashi. 1 va 8 yarim o’qlar; 7 differentsial qutisi. 2 va 9 yarim o’q shesternyalari; 4 va 9 sattelitlar; 5- kichik krestovina. Differentsialning qutisi konussimon g’altakli ikkita podshipnikda aylanadi, unga asosiy uzatmaning yetaklanuvchi shisteriniyasi mahkamlangan. 135
atrofida aylanmaydi, chunki bunda yarim o’qlarning shesterniyalari bir hil qarshilik ko’rsatadi. Bu holda yetakchi g’ildiraklar bir hil burchak tezlikda aylanadi. Avtomobil burulganda ichki g’ildirak yarim o’qining shesterniyalar tashqi g’ildiraklariga nisbatan kattaroq qarshilik ko’rsatadi. SHu sababli satalitlar va ichki g’ildirak yarim o’qining shesterniyasi bo’ylab aylana boshlaydi va shu bilan tashqi g’ildirak yarim o’qining shesterniyasini katta burchak tezligida aylanishga majbur etadi. Natijada ichki g’ildiraklarning aylanishlar soni kamayib tashqi g’ildiraklar aylanishi ko’payishi hisobiga harakatlanayotgan avtomobil harakat yo’nalishini o’zgartirib chapga yoki o’nga buruladi. Konus shesternyali g’ildiraklar simmetrik differentsialning shakli va xususiyatlari.Hozirgi vaqtda deyarli hamma avtomobillarda g’ildiraklari differentsial o’rnatilgan bo’lib ularda asosan konussimon shesterniyali differentsiallar qo’llanilgan. Avtomobillarda konussimon shesterniyalar differentsial keng tarqalgan bo’lib (12.5- rasm), u yarim o’qlar 6 va 8 shesterniyalari 4 va 5, satellitlar 2 va 7, barmoq 3, differentsial qutisi 1 dan tuzilgan. Bunday avtomobillarda satellitlar soni yuk avtomobillari va avtobuslarda 3 ta yoki 4 ta, yengil avtomobillarda esa 2 ta bo’ladi. Satellitlar krestovinaning tsilindrik barmoqlari 3 ga erkin o’rnatilgan. Krestovinaning satellitlar bilan yig’ilgan holda barmoqlar orqali differentsial qutisining devorlaridagi teshikchaga kiritiladi. 12.5-chizma Konus shesternyali g’ildiraklararo simmetrik differentsialning shakli. Avtomobil o’ngga burilganda uning ichki g’ildiragi bilan yo’l orasidagi ishqalanish katta bo’lgani sababli tashqi g’ildirakka nisbatan kam yo’l bosib o’tadi. Satellitlar 2 va 7 oz o’qi atrofida aylanib, ikkinchi yarim o’q shesternyasi 5 ni kamroq moment bilan tezroq aylantiradi, natijada tashqi g’ildirak tezroq aylanib ko’p yo’l bosadi. G’ildiraklararo simmetrik differentsial burovchi momentni yetakchi g’ildiraklarga teng taqsimlab beradi. Lekin bunday taqsimlanish avtomobilning dinamik sifati va utuvchanligiga salbiy tasir ko’rsatadi. Masalan yetakchi g’ildiraklarning bittasi taygaladigan yo’l shaxobchasiga tushib qoldi, ikkinchi g’ildirak sirti qattiq yo’l shaxobchasiga tushib qoldi desak, g’ildiraklardagi burovchi momentlar bir xil bo’ladi. Natijada g’ildiraklardagi burovchi 136
jilmaydi va sirpanchiq yo’lda shahobchasidagi g’ildirak shataksirab o’z o’rnida aylanaveradi, hamda qattiq yo’l shahobchasidagi g’ildirak esa yo’l qarshiligini yenga olmay o’z o’rnida qimirlamay turaveradi. Bunday qo’shilish uchun yarim o’q shesterniyalari differentsial qo’shilishiga qattiq biriktirish lozim. (differentsialni blokirovkilanadi). Yüklə 2,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|