11-Mavzu. Transmissiya. Ilashish muftasi. Transmissiyaning ta’rifi vazifasi va tasnifi. Pog’onali mexanik transmissiya.
Gidroxajmli transmissiya. Elektrik transmissiya. Gidroxajmli transmissiya. Ilashish
muftasining ta’rifi, vazifasi va tasnifi. Friktsion ilashish muftasi
konstruktsiyasining tuzilishi va ularni ishlash printsipi. Ilashish muftasi
yuritmalarining tuzilishi va ishlash printsipi.
Kuchlarning o’zgarishi avtomobilning tezligi, tezlanishi va yuklanishiga
bog’liq bo’ladi. Qarshilik kuchlarini yengib harakatlanishi uchun dvigiteldan
kelayotgan burovchi momentni o’zgartirib turish lozim bo’ladi. Bu vazifani
bajarish uchun avtomobillarda kuch uzatish qo’llaniladi. Demak, kuch uzatmasi
dvigiteldagi burovchi momentni bir-necha mexanizm va qurilmalar yordamida
uning qiymatini va yo’nalishini o’zagartirib avtomobilning yetakchi g’ildiraklariga
uzatish uchun xizmat qiladi. Kuch uzatma divigateldan olinayotgan burovchi
momentni yetakchi g’ildiraklarga uzatish bo’yicha mexaniq, gidrohajmli,
aralashgan (gidrotexaniq, elektromexaniq) turlarga bo’linadi. Zamonaviy
avtomobillarda asosan mexanik kuch uzatish qo’llanadi. Kuch uzatma bir-biri bilan
bog’langan ya’ni ulashshish muftasi, uzatmalar qutisi, kardanli uzatma, asosiy
uzatma va yarim o’qlarda tuzilgan. Dvigitelning o’rnatilishi yetakchi g’ildirakning
soni va joylashishiga qarab kuch uzatma turli konstruksiyaga ega bo’lishi mumkin
Uzatmaning avtomobillarga tarqatilish qutisi ham bo’lib, u burovchi momentni
yetakchi ko’priklarga taqsimlanadi.
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali taqdimot, keys, video-animatsiya, muammoli ta’lim. blits, menyu, munozara, o’z- o’zini nazorat. 12-Mavzu. Uzatmalar qutisi va taqsimlash qutisi. Uzatmalar qutisining tarifi vazifasi va tasnifi. Pog’onali mexanik uzatmalar
konstruktsiyasining tuzilishi va ularning ishlash printsipi: karter: vallar:
shestrniyalar: sinxronizatorlar: fiksatorlar: qulflar. Mulьtipikator nima va
demultipikatorning vazifasi sxemasi va ishlash printsipi. Gidromexanik uzatmalar
qutisining vazifasi va ishlash printsipi. Taqsimlash qutisining ta’rifi vazifasi va
tasnifi. Taqsimlash qutisi konstruktsiyasining tuzilishi va ishlash printsipi.
Uzatmalar qutisi avtomobilning yetakchi g’ildiraklaridagi burovchi
momentni va tezligini o’zgartirib turish uchun, kerakli paytda ularning yo’nalishini
ham o’zgartirib berish va avtomobil to’xtab turganda yoki inertsiya bilan yurib
ketayotganda salt ishlab turgan dvigatelning tirsakli valini kuch uzatmadan uzoq
muddatga ajratib qo’yish vazifasini bajaradi.
19
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali
