4-topshiriq. 1) gaplar tarkibidagi eskirgan so`zlarni tarixiy va arxaik so`zlarga, yangi so`zlarni “butunlay yangi” va “yangi ma’no kasb qilgan” kabi guruhlarga bo`lib yozing; 2) sheva, atama, kasb-hunar va jargon so`zlarni topib ma’nolarini izohlang; 3) frazeologik iboralarni aniqlab, ma’nolarini izohlang.
1. Kelishikli boshqaruvda tobe so`z hokim so`zning talabi bilan tushum, jo`nalish, o`rin-payt va chiqish kelishiklaridan birida qo`llanadi. (“O`zbek tili grammatikasi” dan) 2. Cholning qulog`i og`ir bo`lsa kerak, baland ovoz bilan salom berdi. (S.Ahm.) 3. Yupqa simto`rga o`ranib olinsa, Shtirner tarqatgan elektr to`lqinlari to`rga urilib, yerga o`tib ketadi. (A.Belyayev) 4. Zang`ar shtabga yetib kelguncha uning ham joni saqarga ketibdi. (Z.Fatxullin) 5. Zudlik bilan fikr tarqatuvchi radiomashinalar yasaldi. (A.Belyayev) 6. Kulala butun qishloqni qidirib dorilikka besh paysa go`sht topib keldi. (A.Q.) 7. - Biletiyla manda, yetib borganda qaytaraman, - dedi. (N.A.)
5-topshiriq. 1) faqat birinchi gap tarkibidagi so`zlarni morfemalarga ajrating: o`zakning tagiga chizing va affiks turlarini aniqlab, ularning nomini yozib qo`ying; 2) barcha gaplar tarkibidagi yasama so`zlarni topib, qaysi usul bilan yasalganini yozing; 3) barcha gaplar tarkibidagi qo`shma, juft, takroriy, qisqatma so`zlarni topib, ustiga tegishlicha yozib qo`ying.
1. Qishloq o`rtasidan kesib o`tgan soyning shovillashi eshitilmas, faqat daraxtzorlar, xarsanglar orasidan buralib-buralib o`tishi ajib bir manzara hosil qilar edi. (S.Ahm.) 2. Ertasiga uni Beshqayrag`och tomonlarga olib boradigan. (P.Q.) 3. Anvarning “tanishsizlik va uysizlik” fikrining aksicha fotihaxonlar ham ko`rinib qoldilar... (A.Qod.) 4. Shu tarzda bir yog`i ToshGRESdan Ko`kterakka, ikkinchi tomoni Toshavtomashdan Yangiyo`l rayonining chegarasiga borib tutashgan mavzelarni aylanib chiqishdi. (P.Q.) 5. Sharif ham shunday o`ylamasin deb, hanuz unga gapirganim yo`q. (A.Q.) 6. O`sha paytdagi Markazqo`m kotiblaridan biri, kimning o`rniga, dedi. (S.Ahm.)
Dostları ilə paylaş: |
