O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Integratsiyali 
pedagogika 
fanini 
o`rganishni 
quyidagi 
tamoyillarga amal qilinadi.
1.Ta`lim jarayonini yanada insonparvarlashtirish.
2.Tabiatshunoslikka doir ilmlarni “tabiat+inson” tizimida 
integratsiyalash.
3. O`quvchi shaxsi shakllanishini tabiiy bilimlarni anglash 
vositasida amalga oshirish;
4. O`quvchilarda fikrlash yo`nalishlarida tabiat haqidagi 
bilimlar ta`sirining ustivorligi;
5. Kelgusida ilmiy izlasnishiga mos keluvchi didaktik 
materiallarni turli sohalardan izlash;
Sof ta`limiy yo`nalishdagi bunday qarashlar umum ta`lim 
fanlarini 
o`rganishda 
hozirgacha 
tarkib 
topgan 
mantiqiy 
xulosalardan 
voz 
kechishiga 
olib 
keladi. 
An`anadagid ek, 
induksiyadan emas, balki ishni kutilmaganda deduksiyadan ham 
boshlash 
mumkinligini 
ko`rsatadi. 
Demak, 
tushunchalar 
shaklllanishining 
klassik 
tizimidan 
integratsiyali 
umumiy 
tushunchalarni ishlatish darajasiga ham o`tiladi.
3-masala. Integratsiyali ta`l im jarayonidagi kuzatish va 
xulosalar

---

Respublikamiz umumta`lim makatablarida pedagogik sinov 
maqsadida amalga oshirilgan tajribalarda integratsiyali ta`lim ijobiy 
natijalarni ko`rsatdi. O`quv fanlarini integratsiyali ta`lim asosida 
o`qitishda predmentni o`qitishga nisbatan o`zlashtirish samarasi 
oshdi 
va 
muddati 
qisqardi. 
Pedagogik 
sinovlarda 
o`qitish 
o`zlashtirishni tezlashtirishni 
maqsad qilib qo`yilmagan edi. 
Shuncha 
qaramasdan 
tabiatshunoslik, 
mehnat, 
rasm 
o`qish 
predmentlari elementlari majmuasidan t uzilgan intergatsiali ta`lim 
kursi maskur fanlarning barchasiga doir bilimlarni o`zlashtirishga 
imkon bera oldi. Oqibatda o`qitishda pozitiv (antonimi -negativ) 
natijalariga 
erishildi. 
Pozitiv 
(ijobiy) 
natijlar 
o`quvchi 
dunyoqarashidaki quydagi xususiyatla rda namoyon bo`ladi:
A) Bola moddiy olam haqidagi zamonaviy ilmiy tasavvurlarni 
tog`ri talqin qiladi va anglaydi;
B) O`quvchi olamning ko`p olchamli manzarasini ko`rish, 
gorizontlarini tasavvur qilishiga erishadi.
V) O`quvchi o`zi uchun dunyoni qaytadan kashf qiladi; 
Shuningdek, 
integratsiali 
ta`limni 
amalga 
oshirishda 
o`qituvchi+o`quvchi muloqotining yangi metodik shakllarini izlab 
topish zaruratga aylanadi. Turli ixtisoslikdagi pedagoglar faoliyatini 
birlashtirishni taqoza etadi. Ayni paytda integratsi ali ta`limda 
o`quvchilar zerikishini oldi olinadi, toliqish yuz bermaydi. Ta`lim 
samarasi yuqori bo`ladi. O`qitishning yangi falsafasida pedagogik 
faoliyatga asos bo`ladi.
Shuni takidlash zarurki, hozirgi paytda integratsiyali ta`limga 
qarshi fikrlar ham mavjud. Ayrim pedagogik olimlar: “Integratsiyali 
ta`lim” o`quv fanlarini mehanik birikishiga olib keladi deb 
ta`kidlamoqdalar. To‟g‟ri bizningcha yuzaki qaraganda shunday 

---

havf tug‟ilishi mumkin. Lekin ishni ilmiy asosda, ta‟lim falsafasi 
qonuniyatlariga tayanib amalga oshirilsa bunday bo‟lmaydi.
Maktablarda ham integratsiya kurslarini o‟qitish ayrim 
muammolarni tug‟dirishi mumkin. Jumladan o‟quv dasturlarini 
tanlash, integrasiyaga kursning maqsad va vazifalarini anglash 
o‟qituvchi malakasini oshirish, metod birlashmalar faoliyatini
yo‟lga qo‟yish, pedagog - kadrlar tayyorlash yo‟lidagi
muammoni hal etishga to‟sqinlik qilmoqda.