O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti “Energetika fakultetining”“issiqlik energetikasi” kafedrasi «Issiqlik energetikasi»

4. Koagulyatsiya jarayonida ishlatiladigan qurilmalar. 
Suvni koagulyatsiya qilishda ishlatiladigan qurilmalar va reagentlarni saqlash.
Suvni koagulyatsiya qilishda tayyorlanadigan ishchi eritma asosan kichikroq qurilmada,
gidravlik aralashtirgichlarda amalga oshiriladi.

3 – rasm. 
Tarozida tortib olingan ma„lum reagent gidravlik aralashtirgichga solinadi.
Aralashtirgich oldinda 2/3 qismgacha suvga to‟ldirilgan bo‟ladi. Eritmani aralashtirish uchun 3,
4, 5 – zadvijkalarni ochib, nasos 2 ishga tushiriladi. Nasos eritmani pastdan olib, uni yuqori
aralashtirgichga qaytaradi. Reagentning qizib tezroq erishi uchun bug‟ berilishi ham mumkin.

Ma„lum vaqtdan keyin (15-30 min) aralashmani to‟xtatib, nasos 2 va 3,5 – zadvijkalarni yopib,

eritma tindirgichga quyiladi. Keyin tindirilgan eritma nasos 2 va 4,6,7 – zadvijkalar orqali
taqsimlovchi bak 8 ga yuboriladi. U yerdan nasos dozatorlar orqali tozalanayotgan suvga qo‟shiladi.
Nasosning so‟rib oladigan quvuriga quyqalar tiqilib qolmasligi uchun, so‟rish quvuri po‟kak
moslamaga osib quyiladi.

---

16
Katta ishlab chiqarish quvvatiga ega suv tayyorlash inshoatlarida (200 t/s) yuqoridagi

qurilma talabga javob bermay qoladi bunlay katta inshoatlada reagentlarni nam holatda saqlash usuli
qo‟llaniladi. Bu usulda bir oyga yetadigan reagentlar temir betondan yasalgan yacheykalarga yer s
athidan yoki pastroqda joylashtirilib, ularga reagentlar solinadi va suv bilan to‟ldiriladi.

4 - rasm. Koagulyasiyalash qurilmasining sxemasi: 
1 – manba suvi; 2 – qizdiruvchi bug'; 3 – kondensat; 4 – tindirgich; 5 – koagulyasiyalangan suv 
baki; 6 – koagulyasiyalangan suv nasosi; 7 – tindirgich filtrlarini yumshatish uchun yuvish nasosi; 8 – 
tindirgich filtr; 9 – tindirilgan suv; 10 – рН ko'rsatkichini kerakli qiymatini hosil qilish uchun reagent 
(ishqor) kiritish; 11 – yumshatilgan suvni chiqishi; 12 – birinchi filtratni chiqishi; 13 – yumshatilgan 
suvni yig'ish baki; 14 – tindirgichga yumshatilgan suvni haydash nasosi; 15 – drenaj (yuvish); 16 – 
doimiy sath baki; 17 – 19 – texnik suv; 20 – ho'l koagulyant saqlash yacheyka; 21 – koagulyant 
aralashmasi nasosi; 22 – koagulyantning sarf baki; 23 – nasos-dozator; 24 – havo qalpog'i. 
Shunda yacheykalarda reagentlarning tuyingan eritmasi hosil bo‟ladi. Ularning talab qilingan
kontsentratsiyasi quvurlarda, ejektorlarda yoki taqsimlash baklarida amalga oshiriladi. Reagentlarni
nam holatda saqlashda temir-beton devorlardan eritmaning sizib chiqishini oldini olinishi kerak.
Koagulyant eritmasi kislotali bo‟lib, metall yuzalarini yemiradi. Shuning uchun reagent
tayyorlanadigan kichik qurilmalar taxtadan tayyorlanadi. Metalldan qilingan baklar, nasos va metall
quvurlar kislotaga qarshi qoplamalar bilan ximoya qilinadi yoki kislotaga chidamli po‟lat
qotishmalardan tayyorlanadi.

---

17