O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universisteti
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
―Bexabarman to‗yingdan, hatto,
Seni ko‗rmoq edi ilinjim. Endi yupanchig‗im bir Xudo, Anhor to‗yga aytdi meni jim. Sen-ku, aytmay turmush quribsan, Men-ku, mayli qilaman bardosh. Lekin nega anhorimizni To‗yga aytmay yig‗latding, bebosh? Sevgimizdan mag‗rur oqardi, Endi g‗ussa ichida ma‘yus. Hatto, suvdan muhabbat ketdi, Hatto, suvda vafo yo‗q, essiz‖ degan satrlarda o‗rtangan qalbning o‗tli nolalari aks etadi. Ulardagi so‗zlardan yoshlikka xos jo‗shqinlik, shiddat ufuradi. She‘rda anhor, undagi suv ajoyib tarzda jonlantiriladi. Anhor va suv yuragi yongan yigitning otashin sevgisi guvohi bo‗lib ko‗rinadi. Mansur G‗aniyevning ―Oydinlashar olam, shu‘lalar ichib‖, Shodi Otamurodning ―Olis-olislarga ketar xayolim‖ sarlavhali 168 chiqishlari ham asrimizning navqiron avlodi vakillari ijodkor sifatida yoshiga nisbatan ancha erta ulg‗aygani, ular jo‗shqin tuyg‗ularini haroratli so‗zlarda ifodalayotgani, topgan tashbeh, timsollari ma‘nodor, ta‘sirchan ekanligiga aniq isbot bo‗la oladi. Nargiza Odinayeva, Shavkat Odiljon, Jo‗rabek Jahon tengdoshlarining barcha mavzudagi she‘rlari avvalo o‗zining jozibador ohangi, satrlaridagi so‗zlar saralanganday tanlangani, bir so‗z bilan aytganda jo‗shqin ilhom samarasi sifatida qalbdan otilib chiqqani bilan diqqatni jalb etadi. Odamning ko‗ngli esa xush ohangdan quvvat olib, ruhi oziqlanadi. Jaranglagan ohang go‗zallikning eng mukammal nomoddiy shakli bo‗lib, hech bir narsa inson qalbiga ohang singari kuchli ta‘sir ko‗rsatmaydi. Shoir, umuman, ijodkor barchadan ko‗ra faolroq bo‗lishga, ko‗proq mehnat qilib izlanishga majbur. U mana shunday yashaganidagina haqiqiy san‘atkorga aylanadi. Ijodkor muttasil mehnat qilish orqali o‗ ziga berilgan qobiliyat uchun shukrona keltiradi. Shoir, adibning shukronasi halol yashab, tinimsiz ijod qilishida namoyon bo‗ladi. Shoirning qalbida nima bo‗lsa, shu narsa she‘riga ko‗chadi. Yaratganning o‗zi ato etgan tiniqlikni asrab-avaylasa, uni nafsning tuganmas hoyu havaslari yo‗lida kirlantirmasa, ijodining avji hech qachon pasaymaydi. Chunki ruh toza, pokiza bo‗lsa, kishining ezgu amallariga baraka inadi. Ijod esa bevosita ruh bilan bog‗ liq. U qalbning qa‘ridan sizib chiqadi. Maftuna Normatovaning ―Shohona shodliklar‖ to‗plamidagi she‘rlar bunga aniq misol bo‗la oladi. Ushbu to‗plamga ham boshqa shoirlarning kitoblaridagi singari turli mavzudagi she‘rlar kiritilgan. Lekin shoira bu mavzularning har biri to‗g‗risida yangi fikr ayta olgan. Jumladan, Vatan mavzusidagi she‘rlar toza tuyg‗ularga 169 yo‗g‗rilgani, yoshlikka xos hayajon ifodasi ekani bilan e‘tiborni tortadi. ―Yomg‗irdek shitir-shitir Yuzlaringni yuvgayman. Qor bo‗lib tarnovingdan Qo‗lingga suv quygayman‖. Ushbu bitikda ham yosh shoira qalb kechinmalarini so‗z ranglari jilosida mahorat bilan ifodalagan. Ularda ohorli obrazlar, kutilmagan xulosalar bo‗rtib ko‗rinadi. So‗zlar o‗z o‗rnida qo‗llanganidan jaranglab sado beradi. ―G‗alaba‖ she‘rini o‗qigan kishi, albatta, bunga yana bir karra ishonch hosil qiladi: ―Sekin oyni tishlayman, Uzib olaman shu on Va yugura boshlayman, Yeta olmaydi osmon. Kulgularim kelar toshqinday, Sig‗dirolmayapti qaroqlar. Meni qiynamoqni eplolmay, Qiynalib qolmoqda qiynoqlar‖. Ushbu she‘r ikki qismdan iborat. Birinchisida oyni tishlab uzib olib qochish to‗g‗risida, ikkinchisida zavqlanib kulish holati haqida so‗z ketadi. Shoira moddiy narsa – Oyni kuzatish va nomoddiy narsa – kulish bilan bog‗liq bu ikki holatni ajoyib tarzda ―g‗alaba‖ tushunchasida birlashtiradi. She‘rdan inson moddiy olamni ham, o‗zining ichki dunyosini ham boshqarishga, zabt etishga qodir, degan ko‗tarinki, umidbaxsh xulosa kelib chiqadi. To‗plamning ―Shohona shodliklar‖ deb nomlanishi ham asrimiz navqiron shoirlarining didi, so‗zni his etishi ellik yil avvalgi avlodnikidan ancha baland ekaniga yorqin 170 dalil bo‗la oladi. ―Ko‗ngil qoyasi‖ to‗plami muallifi Yulduz Zoirova ham o‗z tengdoshlari singari she‘rni muqaddas biladi. Jamlanmadagi talay she‘rlari shundan dalolat beradi. Zamonamiz yosh shoirlari to‗plamlarida she‘r taʼrifiga bag‗ishlangan she‘rlar talay. Ular ko‗pincha o‗zining ilhom og‗ushidagi onlari, ko‗ngliga she‘r misralari quyilib kelayotganini izhor etishni yaxshi ko‗rishadi. Ijodkordagi ayni holat uning ilhom og‗ushida qolgani, shu paytdagi tuyg‗ularini boshqacha ifoda etolmasligini bildiradi. ―Ko‗ngil qoyasi‖dagi ―Har satrim jonimdan otilgan otash‖, ―Ilhomning nuridan, oyning nuridan, She‘rim, xonam va tun gullaydi‖ singari satrlarda she‘r sharobidan sarmast ko‗ngilda mavj urgan ehtirosli kechinmalar ko‗rinadi. Nurxon Turg‗unboyeva 1997 yilda tug‗ilgan. Lekin u ―Oydin orzular‖ to‗plamidagi she‘rlarida his-tuyg‗u, kechinmalarini havaskor qalamkash sifatida emas, uncha- muncha tajribali ijodkorlar ham havas qiladigan tarzda ta‘sirchan ifodalaydi. Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|