Marketing kommunikasiyasi deganda, biz firmadan turli ommaga, shu
jumladan mijozlar, sotuvchilar, etkazib beruvchilar, aksionerlar, boshqaruv organlari
hamda firmaning o‘z xodimlariga mo‘ljallangan signallar majmuasini tushunamiz.
Reklama, shaxsiy savdo, savdoni rag‘batlantirish va jamoat bilan aloqalar
kommunikasiyaning “kommunikasion majmua” deb ataluvchi asosiy vositalari
hisoblanadi.
Reklama - bir tomonlama ommaviy kommunikasiyaning pullik shakli bo‘lib,
bu kommunikasiya muayyan xomiydan kelib chiqadi va firma faoliyatining bevosita
yoki bilvosita qo‘llab-quvvatlash uchun xizmat qiladi.
Shaxsiy savdo - “o‘lchov bo‘yicha” shaxsiy va ikki tomonlama (muloqot)
kommunikasiya bo‘lib, uning maqsadi mijozni darhol xatti-harakat qilishga undashdir
va u ayni paytda firma uchun axborot manbai hamdir.
Savdoni rag‘batlantirish reklamaga va shaxsiy savdoga qo‘shimcha bo‘lgan
hamda muayyan tovar savdosini tezlashtirish va kengaytirishga qaratilgan barcha
vaqtinchalik va mahalliy chora tadbirlarni qamrab oladi.
Jamoat bilan aloqalar tashkilot va jamoalar o‘rtasida maqsadga yo‘naltirilgan
xatti-harakatlar organizasiya orqali ruhiy
hamjihatlik va o‘zaro ishonch muhitini
yaratishga qaratilgandir. Bu erda kommunikasiyalarning maqsadi faqat savdoni
tashkil qilish emas, balki firma faoliyatini ma’naviy qo‘llab-quvvatlashdir.
Bu an’anaviy vositalarga qo‘shimcha ravishda yarmarkalar, salonlar,
ko‘rgazmalar, pochta tarqatish, telemarketing va kataloglar bo‘yicha savdo kabi
bevosita kommunikasiya vositalarini ham aytib o‘tish joizdir.
Turli xil kanallar bir-birini to‘ldiradi, shu sababli bu erda muammo savdoni
rag‘batlantirishga
murojaat
qilishning
zarurligida
emas,
balki
umumiy
kommunikasiya budjetini tovarning xususiyatlari va qo‘yilgan kommunikasiya
vazifalaridan kelib chiqqan holda turli kanallar o‘rtasida taqsimlashdan iboratdir.
183
Kommunikasiya raqobat kurashida muvaffaqiyat omili bo‘lib hisoblanadi.
Quyida marketing kommunikasiyasining bosqichlari berilgan.
