O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sh. Dj. Ergashxodjaeva strategik marketing toshkent – 2019

10.1- jadval
Marketing kommunikasiyasining bosqichlari 
№
Yillar 
Bosqichning nomi 
Bosqichning tavsifnomasi 

1
1.

1950-1960
Tizimsiz
kom-
munikasiya bosqichi
Kommunikativ siyosat katta rol o‘ynamaydi,
doimiy talabni ta’minlash uchun tovar taklifi
hajmiga konsentrasiya bosh masala hisoblanadi
2
2.
1960-1970
Tovar
kommu-
nikasiyasi bosqichi
Sotishni tashkil etishda korxona kommunikativ
instrumentlardan foydalanadi. Birinchi rejaga
reklama va sotishni rag‘batlantirish chiqadi.
3
3.
1970-1980
Maqsadli guruh
kommunikasiya
bosqichi

Kommunikasiya firmalar tomonidan foyda

omiliga imkon beruvchi maqsadli gurhlar bilan
o‘zaro ta’sirida mijozlar bilan muloqot uchun
ishlatiladi.
4
4.
1980-1990
Raqobatli
kommunikasiya
bosqichi

Kommunikativ

sharoitni
o‘zgarishi
va
kommunikativ
raqobat
kurashini
o‘sishi
korxonadan kommunikasiyani optimal shakl va
vositalarini talab qiladi.
5
5.
1990-2010
Raqobatli va
integrasiyalangan
kommunikasiya
bosqichi

Bozorni
rivojlanish

dinamikasi
reklama
tashuvchilarga media tarqatishni shakl-lanishiga
olib keladi. Integrasiyalangan kommunikasiyaga
o‘tishi talab qiladi.

Kommunikasiya jarayoni. Korxona o‘z firmasini yaxshi imijini yaratish
uchun ko‘plab kommunikativ jarayonlar bilan o‘zaro kelishishga majburdir. Korxona
tovar bilan raqobatlashib kommunikativ raqobatga chuqurroq, ya’ni bozorni
muhimroq maqsadli segmenti va xaridorlari e’tiborini erishishga kurashib jalb etiladi.
Keyingi kommunikativ siyosatda strategik va taktik choralarni ichiga oluvchi
faqat kompleks yondashish imkoniyati qo‘yiladi. Buning uchun korxonadan
tadbirkorlikni
integrasiyalangan
kommunikativ
konsepsiyasini
yaratish
va
rivojlantirish talab qilinadi.
Integrasiyalangan kommunikativ jarayonning xususiyati bo‘lib kommunikasiya
vositasi va jarayoni, tashuvchilari shakllarini turli-tumanligi hisoblanadi.
Kommunikasiya quyidagicha klassifikasiyalanadi: kontakt turi bo‘yicha; shaxsi
va shaxssiz; jadalligi bo‘yicha: jadal va bo‘sh, qo‘llash chastotasi bo‘yicha yagona
va ko‘p marotabalik; ta’sir natijasiga ko‘ra - samarali va samarasiz. Kommunikasiya

---

---

184

tashuvchilari sifatida: menejment; xodimlar; mijozlar; jamoat; biznes bo‘yicha
sheriklar va boshqalar.
Har qanday kommunikasiya uzatkich va qabul qilgich o‘rtasida yozish va tanib
olish maqsadida kodlash va kodni o‘qish tizimidan foydalangan holda signallar
almashinuvini ko‘zda tutadi. Quyidagi rasmda bu jarayonning sakkiz elementi
ko‘rsatilgan.