O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sh. Dj. Ergashxodjaeva strategik marketing toshkent – 2019

Yangi raqiblarning kirib kelish xavfi. Bozorga kirib kelish ehtimoli katta
bo‘lgan potensial raqobatchilar firma uchun jiddiy xavf-xatar bo‘lib, firma bu xatarni

---

---

106

kamaytirishga urinishi, undan o‘zini himoya qilishi, kirish to‘siqlarini vujudga
keltirishi lozim.

Potensial

raqiblar

O`rinbosarlar

Ta'minotchilar

Mijozlar

Sektordagi rakiblar
Ishlayotgan firmalar
o`rtasidagi raqobat

Yetkazib be-

ruvchilarning
savdolashish
qobiliyati

Yangi raqiblarning kirib

kelish xavfi

Mijozlarning

savdolashish
qobiliyati

O`rinbosar tovarlar

xavfi


5.2-rasm. Kengaytirilgan raqobat konsepsiyasi. 

Ushbu xavfning qay darajada jiddiyligi kirish to‘siqlarining balandligiga va

potensial raqobatchiga qaratilgan reaksiya kuchiga bog‘liqdir. Kirish to‘siqlari
quyidagicha bo‘lishi mumkin:
-miqyosdan tejash, ya’ni kirib kelayotgan firmani keng ko‘lamli ishlab
chiqarishni tashkil qilishga majbur qilish yoki unga xarajatlar bo‘yicha zarar ko‘rish
xavfini vujudga keltirish;
- patentlar beradigan huquqiy himoya;
-xaridorlarni yangi firmaning tashviqotlariga e’tibor bermaslikka undaydigan
marka imijining kuchi;
-faqat ishlab chiqarishni o‘zlashtirish emas, balki reklama xarajatlarini qoplash
uchun zarur bo‘lgan kapitalga bo‘lgan ehtiyojlar; 
-xaridordan mashhur ishlab chiqaruvchining tovaridan yangi firmaning
tovariga o‘tishda talab qilinadigan haqqoniy yoki ruhiy qayta qurishga sarflanadigan 
o‘tish xarajatlari; 
-sotuv tarmoqlariga kirish: ulgurji sotuvchilar yangi tovarlarni olishda juda
ehtiyotkor bo‘lishlari kerak, shunda yangi firma yangi tovar uchun yangi sotish

---

---

107

kanalini tashkil qilishga majbur bo‘ladi;
-bozorda mustahkam mavqe egallagan firma ega bo‘lgan tajriba samarasi va
xarajatlar bo‘yicha ustunlik ayniqsa qo‘l mehnati ulushi katta bo‘lgan sohada muhim
ahamiyatga ega bo‘lishi mumkin.