Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

Moliya bozori ishtirokchilari 
Tijorat banklari, birjalar, jamgʻarma institutlari, kollektiv investitsiyalash 
institutlari va boshqalar moliya bozorida asosiy vositachilar hisoblanishadi. 
1
Долан Э.Дж
., 
Кэмпбелл К
.
Д. 
Деньги, банковское дело и денежно-кредитная политика. М. ; СПб., 1993. С. 
15.
2
Frederick S. Mishkin, Kent Matthews and Massimo Giuliodori. The economics of money, banking and financial 
markets. – UK. Pearson, 2013 - P. 3.; Frederic S. Mishkin, Stanley G.Eakins. Financial markets and institutions. – 
USA. Prentice Hall, 2012. – P2. 
Капитал жалб 
қилувчилар 
(қарз олувчилар) 
Капитал жалб 
қиладилар 
Инвесторлар 
Капитал 
жойлаштиради 
Воситачилар 
Молиявий 
хизматлар 
тақдим этади 

---

7 
Ularning barchasi alohida operatsiyalarni bajarish orqali kapital egasi va kapitalga 
ehtiyojmand shaxslarning oʻzaro birlashishiga koʻmaklashadi (1.2-rasm). 
1.2-rasm. 
Moliya bozorida vositachilar tiplari 
Moliya bozoriga moliyaviy instumentlar bozori sifatida yondashiladi. 
Moliyaviy instrument – qarz majburiyati yoki ulush munosabatini yuzaga 
keltiruvchi moliyaviy aktivdir. Moliyaviy instrumentlar bozor ishtirokchilari 
oʻrtasidagi bitim natijasida shakllangan. Bunda bitimning bir ishtirokchisi 
moliyaviy aktivni qoʻlga kiritganda ikkinchi tomonda moliyaviy majburiyat 
yuzaga keladi. Shunday qilib, moliyaviy aktiv moliyaviy majburiyatlar boʻyicha 
toʻlovlarni talab qilish huquqini beradi, tashkilot yoki fuqarolarga tegishli mulkiy 
huquqlarni oʻzida jamlaydi.
Har qanday bozor oʻz segmentlariga ega boʻlgani kabi moliya bozori 
maʼlum bir xususiyatlariga koʻra tarkibiy qismlarga ega. Moliya bozori tarkibi 
odatda unda muomalada boʻladigan aktivlarga koʻra ajratiladi (1.3-rasm). 
1.3-rasm.